“Türkiye’de kriz sadece ekonomiyle açıklanamaz.”

Para Tahlil youtube’da Bi Konuşalım’a konuk olan Özkan Türkiye de yaşanan ekonomik durumunu kıymetlendirdi.

Özkan’a nazaran Türkiye’de yaşanan kriz, sırf döviz kuru ya da enflasyonla ölçülebilecek bir tablo değil; bu, kurumların etkisizleştirildiği, tek bir aktörün belirleyici olduğu yapısal bir sistem krizine dönüşmüş durumda.

Mehmet Şimşek’in siyaset alanı daraltılmış, Merkez Bankası anayasal misyonunu bile sonlu kurallarda yerine getirebilir hâle gelmişken, muhalefetin sessizliği ise halkın tahlil beklentisini daha da zayıflatıyor.

 “Ekonomide Tek Aktör Erdoğan: Piyasa da Bunu Biliyor”

Enes Özkan’a nazaran piyasaların ve kamuoyunun asıl dikkate aldığı isim Cumhurbaşkanı Erdoğan. Mehmet Şimşek’in yapması gereken en kıymetli şey, siyasi iradeyi ikna edip, piyasalara bu itimadı yansıtmak olmalıydı. Fakat bu gerçekleşmedi:

“Piyasa Erdoğan’ı tek aktör olarak görüyor. Onun söylediği, piyasa açısından da hane halkı açısından da çok daha tesirli oluyor. Mehmet Şimşek bunu yapamadı; yapabilecek bir alanı var mıydı, bilmiyorum. Saray bürokrasisini, AK Parti içindeki istikrarları dışarıdan okumak çok sıkıntı.”

 “İçeride Alan Açılmazsa, Şimşek Dışarıda Ne Anlatır?”

Özkan, TÜSİAD yöneticilerine yurt dışına çıkış yasağı getirilmesini örnek göstererek, Türkiye’nin yatırımcı nezdindeki inanç sıkıntısının içerideki siyasi tavırla da direkt bağlı olduğunu vurguluyor:

“Mehmet Şimşek’in elinin zayıf olduğu çok açık. TÜSİAD temsilcileri üzere sermaye kümeleri dışlanıyor. Bu türlü bir ortamda yatırımcının inancı nasıl sağlanacak?”

 “Türkiye’nin Tasarruf Açığı Derin, Dış Yatırım Olmazsa Olmaz”

Türkiye’nin uzun yıllardır cari açık, dış ticaret açığı ve tasarruf açığı verdiğini belirten Özkan, dış yatırıma duyulan gereksinimin yapısal olduğunu söylüyor:

“Yatırıma muhtaçlığımız var zira içeride kâfi tasarruf yok. Bu yatırımı dışarıdan sağlamak zorundayız. Lakin gelen yatırım çoklukla kısa vadeli portföy yatırımı. Bu da çok kırılgan, siyasi bir sarsıntıda çabucak çıkıyor.”

 “Doğrudan Yabancı Yatırım Yok: Yalnızca Gün Kurtarılıyor”

Enes Özkan’a nazaran Türkiye’ye gelen paranın niteliği değişti. Ülkeye kalıcı katkı sunacak direkt yabancı yatırımcılar gelmiyor:

“Gelen yalnızca portföy yatırımı. Bu yatırımcılar bir çalkantı gördü mü kaçıyor. Şimşek’in bütün uğraşı günü kurtarmak. Uzun vadeli, yapısal dönüşüm hedefleyen bir program yok.”

 “Merkez Bankası’nın Alanı da Dar, Anayasal Misyonla Yetiniyor”

Merkez Bankası’nın elinde yalnızca enflasyonla uğraş araçları olduğunu hatırlatan Özkan, bu kurumdan ekonomik büyüme ya da toplumsal refah beklemenin yanlış olduğunu söylüyor:

“Merkez Bankası’nın anayasal vazifesi fiyat istikrarı. Bu kurum Maliye Bakanlığı değil, siyaset kurumu değil. Elindeki araçlarla enflasyonu düşürmeye çalışıyor. Lakin o araçlar da geç devreye alındı. Gaye Erkan periyodundaki düşük faiz ısrarı büyük yanılgıydı.”

 “Kurumlara Çok Mana Yüklenmesi Yanıltıcı”

Kurumlara, bilhassa iktisat kurumlarına yönelik abartılı beklentilerin aldatıcı olduğunu savunan Özkan, bu kurumların siyasal kararlar karşısında sonlu bir tesiri olduğunu belirtiyor:

“Bizi hayal kırıklığına uğratan şey, aslında kurumlardan beklenmeyecek şeyleri bekliyor olmamız. Merkez Bankası Başkanı’nın tek başına enflasyonu düşürmesini istemek üzere. Bu kurumlar, karar alanlarının çok dışında sıkıntılarla boğuşuyor.”

 “Muhalefet İktisat Anlatımında Yetersiz ve Etkisiz”

Muhalefetin iktisat siyasetlerini halka anlatmakta yetersiz kaldığını belirten Özkan, bunun nedeninin iktidarın tekliflere büsbütün kapalı oluşu olduğunu söyledi:

“Bu iktidar kimseyi dinlemiyor, teklif yapılmasını bile zayıflık olarak görüyor. Muhalefet en uygun takımları kursa bile hiçbir tesir yaratamaz. Zira iktidar, kulaklarını büsbütün kapatmış durumda

 “Halk İktisatta Siyasi Duruş Görmek İstiyor”

Ekonominin salt teknik bir alan üzere sunulmasının, siyasetin içinden geçen gerçekliği göz arkası ettiğini söz eden Özkan, şöyle devam etti:

“Ekonomiyi yalnızca sayılarla anlatmak halkı ikna etmiyor. Beşerler yaşadıklarını anlatacak, anlamlandıracak bir siyasi çerçeve görmek istiyor. Muhalefet bu bahiste da yetersiz. Çeyrek büyümeyle değil, insanların cebine nasıl yansıdığıyla ilgileniyor halk.”

 “Bu Kriz Sayılarla Değil, Yaşanmışlıkla Anlatılıyor Artık”

Son olarak Özkan, Türkiye iktisadının geldiği noktada “veriyle anlatmanın” da etkisizleştiğini belirtiyor. Zira beşerler krizi direkt yaşıyor:

“Anlattık, anlattık, anlattık. Dinleyen kalmadı zira herkes zati yaşıyor. Artık akademik bir husus üzere sunmanın bir manası kalmadı. Bu bir sistem krizi ve yalnızca teknik tahlillerle geçiştirilemez.” Tabirlerini kullandı.