Trump’ın Gümrük Tarifeleri Anayasa Mahkemesi’nde: Yüksek Mahkeme Kararı Küresel Ticareti Sarsabilir
Özet:
ABD Başkanı Donald Trump’ın rekor düzeydeki gümrük tarifeleri Yüksek Mahkeme’ye taşındı. Küçük işletmeler, fiyat artışları ve tedarik zinciri sıkıntıları nedeniyle Trump’ın süratli inceleme talebini destekliyor. Kararın yıl sonuna kadar çıkması halinde, global ticaret istikrarları, ikili muahedeler ve milyarlarca dolarlık iade yükümlülükleri masada.
Trump’ın Tarifeleri Yüksek Mahkeme’de: Global Ticaret İçin Dönüm Noktası
ABD Başkanı Donald Trump’ın getirdiği geniş kapsamlı gümrük tarifeleri, küresel ticaret istikrarlarını etkileyebilecek kritik bir davayla Yüksek Mahkeme’ye taşındı. Küçük işletmeler, ağır maliyetler ve tedarik zinciri sıkıntıları nedeniyle Trump’ın hızlı inceleme talebine takviye verdiklerini açıkladı.
Trump idaresi, Çarşamba günü yaptığı müracaatta, davanın Kasım ayının birinci haftasında görüşülmesini ve Yüksek Mahkeme’nin süreci hızlandırmasını istedi.
Küçük İşletmeler: “Ekonomik Olarak Kan Kaybediyoruz”
Davaya taraf olan küçük işletmeler, Cuma günü sundukları dilekçede, “tarifeler nedeniyle ağır ekonomik kayıplar yaşadıklarını”, fiyat artışları ve tedarik zinciri kesintilerinin kendilerini sıkıntı durumda bıraktığını belirtti.
Trump idaresinin önerdiği takvim kabul edilirse, Yüksek Mahkeme kararı yıl sonuna kadar çıkabilir. Lakin mahkemenin devir takvimi gelecek yılın ortasına kadar uzandığından, davanın kesin sonuçlanması vakit alabilir.
Mali Riskler Devasa Boyutta: 50 Milyar Dolarlık İade Masada
Bloomberg Economics’ten analist Chris Kennedy’ye nazaran, Trump’ın davayı kaybetmesi halinde:
-
ABD’nin ortalama efektif gümrük tarifesi %16,3’ten yarıya inecek,
-
Washington’un küçük ve orta ölçekli şirketlere onlarca milyar dolarlık vergi iadesi yapması gerekecek,
-
Trump’ın son aylarda imzaladığı birçok ön mutabakat ve çerçeve ticaret mutabakatı riske girecek.
ABD idaresi, Yüksek Mahkeme’nin 10 Eylül’e kadar davayı kabul edip etmeyeceğine karar vermesini talep etti.
“Kurtuluş Günü Tarifeleri” Davanın Merkezinde
Dava, bilhassa Trump’ın 2 Nisan’da açıkladığı “Kurtuluş Günü Tarifeleri” etrafında şekilleniyor. Bu düzenleme ile, ülkelere nazaran değişmek üzere %10 ila %50 arasında gümrük vergisi uygulanmaya başlanmıştı.
Bu adım, ABD’de son yüzyılın en büyük gümrük vergisi artışı olarak kayda geçti. Ortalama uygulanan gümrük tarifesi, 1930 tarihli Smoot-Hawley Yasası’ndan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Trump ayrıyeten, Meksika, Kanada ve Çin’den yapılan ithalatlara yönelik ek tarifeleri, fentanil kaçakçılığıyla mücadele gerekçesiyle savunuyor.
Yüksek Mahkeme’nin Kararı Tarihî Olabilir
Bu dava, Trump’ın başkanlık yetkilerini önceki hiçbir önderin denemediği ölçüde genişletme girişimini test edecek. 1977 tarihli Uluslararası Ekonomik Acil Durum Yetkileri Yasası (IEEPA), lidere ulusal güvenlik, dış siyaset ve ekonomik krizler konusunda geniş yetkiler veriyor, ancak gümrük tarifelerinden açıkça bahsetmiyor.
Geçen hafta Federal Bölge Temyiz Mahkemesi’nin 7’ye karşı 4 oyla aldığı karar, Trump’ın tarifeler konusunda yetkisini aştığına hükmetmişti. Fakat kararın uygulanması şimdilik askıya alındı, böylelikle Trump’a Yüksek Mahkeme’ye başvurma bahtı tanındı.
ABD Başsavcısı D. John Sauer, mahkemeye sunduğu evrakta, temyiz mahkemesinin kararının “devam eden milletlerarası ticaret görüşmelerini tehlikeye attığını ve çerçeve muahedeleri riske soktuğunu” vurguladı.
Küresel Ticaret, Tedarik Zincirleri ve Piyasalar İçin Riskler
Yüksek Mahkeme’nin mümkün kararları, global iktisat açısından kritik sonuçlar doğuracak:
-
Trump lehine bir karar, yüksek tarifelerin devamını ve ABD’nin “korumacı ticaret stratejisinin” güçlenmesini sağlayacak.
-
Trump aleyhine bir karar ise, tarifelerin yarıya düşmesi, on milyarlarca dolarlık vergi iadesi, ve mevcut ticaret mutabakatlarının bozulması manasına gelebilir.
Özellikle otomotiv, teknoloji, tarım ve güç dallarında global tedarik zincirleri, mahkeme kararına bağlı olarak önemli dalgalanmalarla karşı karşıya kalabilir.
Atilla Yeşilada & Güldem Atabay’ın günlük/haftalık strateji notları ile BIST–FX–tahvil–emtia tahlilleri için kurumsal abonelik: [email protected]
Not: Ücretli/kurumsal hizmettir. Yatırım tavsiyesi değildir.
