Prof Esfender Korkmaz: Dış ticaret politikamız yok!
Hepimizin bildiği kurbağa öyküsü vardır… Bir kurbağayı kaynayan suya koyarsanız, zıplayarak kazandan çıkmaya çalışacaktır. Ancak şayet onu ılık suya koyar ve suyu yavaşça ısıtırsanız, su ısındıkça, kurbağa rahatlar ve uyuşur. Sonrasında ölür.
Her seferinde ilgililer, ithalata bakmıyor, dış açığa bakmıyor, ihracatta patlama diyor. Tesiri gecikmeli ve yavaş olduğu dış açıkların ve cari açıkların getirdiği maliyetler kısa devirde fark edilmiyor. Lakin Cumhuriyet periyodunda dış açıklar hem döviz şoklarına neden oldu , hem krizlere neden oldu , hem de ülkeyi ve insanımızı fakir bıraktı.
Cumhuriyetin birinci yıllarında, 1923–1950 ortasında Türkiye dış ticarette istikrar sağlandı.
1950-1960 ortasında daima cari açık verdik.
1960-2002 ortasında, kriz yılları olan 1994 ve 2001 yıllarında, devalüasyon ve üretimde düşüşten ötürü cari fazla oluştu. Başka yıllar daima açık verdik.
Son yıllarda 2003 sonrası dış açıklar arttı. 2003’ten bu güne dış ticaret fazlamız olmadı. Sadece 2019 yılında pandemi nedeni ile ithalat azaldı ve cari fazla verdik.
2003 -2025 Ocak-Şubat ortasında geçen 22 yıl 2 ayda 741 milyar 755 milyon dolar cari açık verdik.
2003 -2025 ocak- Mart ortasında geçen 22 yıl 3 ayda toplam 1 trilyon 142 milyar 651 milyon dolar dış ticaret açığı verdik.
Bu nedenledir ki ülkemiz ve halk fakirleşti. Çünkü cari açık, dış ekonomik bağlantılar kaybından doğan, yurt dışına kaynak ve servet transferi demektir.
Elimize faiz havucu vermişler. İktisat idaresi olarak , halk olarak , medyanın tamamı ve maalesef kimi akademisyenler dahil , bu havuçla oyalanmaktan gerçek tehlikeyi göremiyoruz. Türkiye iktisadı için gerçek tehlike dış açıklardır.
TÜİK, 2025 yılı Ocak-Mart dış ticaret bilgilerini açıkladı. Üç aylık dış ticaret açığımız 20 milyar dolardır. Bu türlü giderse yıl sonuna kadar 80 milyar dolar civarında olacaktır.
Neden bu kadar dış açık veriyoruz ?
Milli dış ticaret siyasetimiz yoktur.
Üç ayda toplam dış ticaret açığımız 20 milyar dolar, fakat ihracatımızın sadece yüzde 3,6 sını yaptığımız Çin ve Rusya’ya olan dış ticaret açığımız daha fazla 20,8 milyar dolardır.
Buna karşılık ihracatımızın yüzde 49,6’sını yaptığımız AB ve İngiltere’ye 4,5 milyar dolar dış ticaret fazlamız var. Avrupa’dan kazanıp, Çin ve Rusya’ya veriyoruz.
Çin’e ve Rusya’ya mecbur değiliz. Zira Çin’den teknoloji ithal etmiyoruz. Rusya’dan ithalatımız içinde petrol ve doğal gazın hissesi yüzde 37’dir.
Çinden ithalata hudut getirmeliyiz , Rusya ‘ya alternatif ithalat imkanlarını aramalıyız.
Üretimde ithal girdi hissesi yüksektir.
Toplam ithalat içinde , üretimde girdi olarak kullanılan aramalı ile hammadde oranı yüzde 71,2’dir. Yatırım malı ithali düşük yüzde 133 cins. Bu ithalat mevcut yatırımların amortismanı – yenilenmesine lakin kâfi. Tüketim malı ithalatı yüzde 15,7’dir. İki yıl evvel bu oran yüzde 12 dolayında idi.
Dış ticaret açığından kurtulmak için Türkiye’de üretimde kullanılan ithal girdi hissesini azaltmak gerekiyor.Bunun içinde;
Yüksek ithal girdi kullanan dallarda İthal İkamesi siyaseti uygulamak gerekir.
Ara malları ve hammadde üretimine yüksek teşvik vermek gerekir.
Kamu yatırımlarında ve alımlarda yerli üretim öncelik vermek gerekir.
Yüksek teknoloji yatırımlarını artırmak ve bu paralelde Üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek gerekir.
Bu uygulamaları sektörel ve bölgesel kalkınma planları doğrultusunda yapmak gerekir.
Elbetteki başta yatırım altyapısını oluşturmalıyız . Fakat sonrasında niyet etmek ve başlamakta işin yarısını çözmek demektir.
Yeni Çağ Gazetesi’nden alıntıdır
