ANALİZ: İmalat Sanayi Eylül’de Zayıf Seyrini Sürdürdü: İç Talep ve Yatırımda Sinyaller Olumlu
Eylül 2025 bilgileri, Türkiye imalat endüstrinde üretim şartlarının genel eğilim prestijiyle zayıf kaldığını ortaya koydu. Fakat iç piyasa siparişleri ve yatırım eğilimindeki toparlanma, iktisatta dengelenmeye dair umut veriyor.
Kapasite Kullanımı Arttı, Lakin Tarihî Ortalamanın Altında
İmalat sanayine ait kapasite kullanım oranı (KKO), Eylül ayında taşıt dalı fabrikalarının yaz tatili sonrası yine faaliyete geçmesiyle birlikte aylık bazda 0,2 puanlık artış gösterdi. Fakat bu sonlu toparlanmaya karşın KKO, %73,8 ile tarihî ortalamanın 2,5 puan altında kalmaya devam ediyor.
Özellikle iç talep ve yatırım malları üretiminde bölümler ortası ayrışmanın tesiri dikkat çekiyor. Giysi, besin ve dokuma üzere dayanıksız tüketim malı üreten kesimlerdeki zayıflık sürerken, öteki ulaşım araçlarında olumlu seyir gözlendi. Lakin makine-teçhizat imalatında görülen sert daralma, yatırım mallarında genel zayıflamanın sürmesine neden oldu.
Ara Mallarında İnşaat Dayanaklı Toparlanma
Ara malları üretiminde ise inşaat bölümüyle ilişkili alanlarda kısmi bir toparlanma gözleniyor. Bu durum, bilhassa kamu yatırımları ve tekrar canlanan konut piyasasının orta mamul üretimini desteklediğine işaret ediyor.
Bununla birlikte, genel imalat sanayi üretimi üzerinde hala baskı oluşturan bir dizi faktör var: Zayıf ihracat talebi, yüksek gerçek faiz ortamı ve artan üretim maliyetleri, sanayi üretiminin istikrarlı bir büyüme patikasına oturmasını engelliyor.
İç Talep Beklentileri Güçleniyor
Tüm bu zayıf üretim sinyallerine karşın, iç piyasa siparişlerine ait beklentilerde dikkate bedel bir güzelleşme gözleniyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) siyaset faizindeki artışlara karşın finansal şartlarda yaşanan gevşeme, iç talep beklentilerini üst çekiyor.
Hizmet ve perakende dallarına ilişkin inanç endekslerinde de emsal bir eğilim dikkat çekiyor: İş hacmi ve geleceğe yönelik beklentiler toparlanıyor.
Yatırım Eğiliminde Yaygın Toparlanma
En dikkat cazibeli sinyallerden biri ise yatırım eğiliminde yaşanan toparlanma. Yalnızca büyük ölçekli değil, küçük ve orta ölçekli işletmelerde de yatırım planlarında güzelleşme gözleniyor. Bilhassa iç talebe yönelik optimist beklentiler ve vergi teşvikleri bu eğilimi destekliyor.
Bununla birlikte, yatırımların kalıcı bir ivme kazanabilmesi için fiyat istikrarı, finansmana erişim ve öngörülebilirlik hususlarında güzelleşmenin sürmesi gerektiği vurgulanıyor.
Kaynak: Akbank Ekonomik Araştırmalar
