ANALİZ: Çin’in Emtia ve Çelik Piyasalarındaki Küresel Etkisi

Dünyanın en büyük sanayi ekonomilerinden biri olan Çin, hem güç ve hammadde ithalatındaki yüksek hacmi hem de çelik kesimindeki üretim ve ihracat performansıyla global emtia piyasalarının istikametini belirleyen esas aktörlerden biri pozisyonunda. Petrol, demir cevheri, bakır, soya fasulyesi, doğalgaz ve kömür üzere temel kalemlerde her ay milyarlarca dolarlık ithalat gerçekleştiren ülke, birebir vakitte çelik üretiminde ve ihracatında rekor düzeylere yaklaşan bir tempoya sahip.

Petrol İthalatında Önder Konum

Çin’in ithalat faturasının en büyük kısmını güç bölümü oluşturuyor. Aylık ortalama 25 milyar dolarlık petrol ithalatı yapan ülke, ulaşım, sanayi ve güç üretiminde vazgeçilmez bir girdi olan bu kaynakta global üreticiler için en büyük pazar pozisyonunda. Petrol fiyatlarındaki küçük dalgalanmalar bile milyarlarca dolarlık ek maliyet manasına geliyor ve bu durum, global piyasalarda Çin’in talebine yönelik hassasiyeti artırıyor.

Avustralya ve Brezilya Demir Cevheri İhracatında Rekor Seviyelerde

Küresel demir cevheri piyasasında en büyük ihracatçı pozisyonunda bulunan Avustralya, deniz yoluyla taşınan cevherin yaklaşık üçte ikisini tek başına karşılıyor. Brezilya ise ikinci sırada yer alırken, öbür ülkeler toplam pazarın sırf küçük bir kısmını oluşturuyor. Son aylarda Avustralya’dan yapılan ihracat ölçüsü 85 milyon tonu aşarak son periyotların en yüksek düzeylerine ulaştı. Bu sayı, geçmiş yıllardaki ortalamaların hayli üzerinde bulunuyor.

Avustralya hükümetinin Çin ile bağlarını güçlü tutma istikametindeki siyasetlerinin ve maden şirketleriyle kurulan yakın temasların bu ihracat artışında tesirli olduğu bedellendiriliyor. Öte yandan Brezilya da aylık bazda yüksek ölçülerde ihracat gerçekleştirerek global arzın güçlü kalmasına katkı sağlıyor.

Çin Çelik Dalında Marjlar Yükseldi

Çin’de çelik dalının kârlılık oranlarında son devirde dikkat cazip bir toparlanma gözleniyor. Geçtiğimiz yılın güçlü şartlarında sırf birkaç büyük çelik üreticisi kâr edebilirken, inşaat demiri üreten firmaların büyük kısmı ziyan yazmıştı. Fakat bu yılın ilerleyen periyotlarında dal genelinde marjlar tekrar yükseldi.

Geçen hafta prestijiyle Çin’de çelik üreticilerinin olumlu marj oranı yüzde 70’in üzerine çıktı. Marjların artması, şirketlerin daha fazla ham unsur talep etmesine ve demir cevheri alımlarının hızlanmasına yol açtı. Bu durum, fiyatlarda kısa vadeli yükselişler yaratsa da, global arzın güçlü seyretmesi nedeniyle uzun vadeli fiyat artışlarının sonlu kalabileceği öngörülüyor.

Çin’in Çelik İhracatı Rekor Düzeylere Yaklaşıyor

Ülke, geçtiğimiz yıl 112 milyon ton çelik ihraç etti. Bu yılın birinci yedi ayında ihracat 68 milyon tona ulaştı. Aylık bazda 9,6 ile 10,6 milyon ton ortasında değişen sevkiyat temposu korunursa, yıl sonunda 100 milyon tonun üzerine çıkılması ve hatta 2015-2016 yıllarında ulaşılan 115 milyon tonluk rekorun kırılması mümkün görünüyor.

Bakır ve Soya Fasulyesi İthalatı

Çin’in üçüncü büyük ithalat kalemi bakır. İşlenmemiş bakır, cevher, konsantre ve bakır eserleri dahil olmak üzere aylık ortalama 7 milyar dolarlık ithalat yapılıyor. Bakır, inşaat, elektronik, güç iletim çizgileri ve otomotiv kesimleri için stratejik değere sahip.

Dördüncü sırada ise soya fasulyesi yer alıyor. Çin, her ay yaklaşık 5 milyar dolarlık soya ithalatı gerçekleştiriyor. Büyük ölçüde hayvancılık ve yem endüstrisinde kullanılan soya, protein açısından varlıklı bir girdi. Brezilya, bu alanda açık orta en büyük tedarikçi pozisyonunda bulunurken, ABD’nin hissesi geçmişteki ticaret tansiyonları nedeniyle azalmış durumda.

Doğalgaz ve Kömür Talebi

Çin, aylık ortalama 4 milyar dolarlık doğalgaz ithalatı yapıyor. Bu kaynak, sanayi üretimi, ısınma ve elektrik üretimi için kritik. Kömür ise farklı bir pozisyona sahip. Ülke, dünyanın en büyük kömür üreticisi olmasına karşın, bilhassa yüksek kaliteli koklaşabilir kömür gereksinimi nedeniyle ithalat yapıyor. Avustralya, yüksek kalorili kömür ihracatında öne çıkarken, Endonezya daha düşük kalorili ve uygun fiyatlı tedarik sağlıyor. Kömür ithalat faturası aylık yaklaşık 2 milyar dolar düzeyinde.

Fiyatlar ve Piyasa Dengeleri

Singapur piyasasında demir cevheri fiyatları son günlerde 102 dolar düzeyinde yatay seyrediyor. Güçlü arz sayesinde fiyatlarda çok yükseliş beklenmezken, Çin’in çelik kesimindeki marj artışı ve yüksek ihracat temposu talep tarafını destekliyor. Şanghay borsasında sıcak haddelenmiş sac (HRC) vadeli kontrat fiyatları 3.420 yuan (yaklaşık 477 dolar) düzeyinde dengelenmiş durumda. Geçen yıl 430 dolara kadar gerileyen fiyatlar, şu anda ihracat kotasyonlarında 485 dolar civarında seyrediyor.

Küresel Tesir ve Gelecek Beklentileri

Çin’in yüksek hacimli ithalatı ve çelik ihracatı, global emtia piyasalarında arz-talep istikrarlarını direkt etkiliyor. Avustralya, Brezilya, ABD ve Endonezya üzere tedarikçi ülkeler, Çin pazarındaki gelişmelere nazaran üretim ve ihracat planlarını şekillendiriyor.

Yılın geri kalanında, demir cevheri ve çelik fiyatlarında büyük sıçramalar beklenmiyor. Arzın güçlü, talebin istikrarlı seyretmesi fiyatların istikrarlı kalmasına yol açabilir. Lakin Çin’in ihracat suratını müdafaası ve kârlılığın yüksek seyretmesi, rekabetin artmasına ve ihracat pazarlarında fiyat baskısının sürmesine neden olabilir. Buna paralel olarak, güç ve tarım eserleri ithalatında global fiyat hareketleri Çin’in aylık faturalarına direkt yansımaya devam edecek.

Bu tablo, Çin’in sanayi üretimi, güç arzı ve besin güvenliği açısından ne kadar dış kaynaklara bağımlı olduğunu gösterirken, global piyasalarda da stratejik bir belirleyici olarak rolünü pekiştiriyor.