TCMB Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayınladı

Merkez Bankası, yıllık enflasyonun güçte görece yatay seyrettiğini, başka ana kümelerde gerilediğini, aylık fiyat artışında ise hizmetler kesiminin öne çıktığını bildirdi.

TCMB Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda şöyle denildi:

“Tüketici fiyatları ocak ayında yüzde 5,03 oranında yükselirken, yıllık enflasyon 2,26 puan düşüşle gerileme eğilimini korumuş ve yüzde 42,12 düzeyinde gerçekleşmiştir. Yıllık enflasyon güçte görece yatay seyretmiş, öteki ana kümelerde gerilemiştir. Aylık fiyat artışında hizmetler dalı öne çıkmıştır. Tüketici sepetindeki güncellemeyle hizmetler dalının hissesi artarken, tartı yapısındaki değişimin ocak ayı enflasyonuna tesirinin yaklaşık 0,3 puan artırıcı tarafta olduğu ölçülmüştür. Besin kümesi aylık fiyat artışında, ekmek ve tahıllar kalemi öncülüğünde işlenmiş besin alt kümesinin tesiri daha besbelli olmuştur. Güç kümesi fiyat artışını şebeke suyu tarifelerindeki yükselişe ek olarak, global güç emtia fiyat artışının yansımaları sürüklemiştir. Temel mal enflasyonu ise ölçülü seyrini sürdürmüştür. Ocak ayında fiyat artışı, yönetilen/yönlendirilen fiyat ve maktu vergi güncellemelerinin tesiriyle, dönemsel fiyatlamaya tabi ve geriye yanlışsız endeksleme davranışının yüksek olduğu kalemler öncülüğünde hizmet kümesinde aylık enflasyon değerli ölçüde güçlenmiştir. Fiyat artışları küme geneline yayılırken, sıhhat hizmetlerindeki tarife güncellemeleri sonucunda öteki hizmetler alt kümesi yüksek aylık enflasyonuyla dikkat çekmiştir. SGK Sıhhat Uygulamaları Bildirimi kapsamında, resmi sıhhat hizmeti sunucularında ödenen muayene iştirak hissesi fiyatlarında 2017 yılından bu yana birinci sefer güçlü bir artışa gidilmiştir. Düzenlemenin şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan tesirlerinin olacağı not edilmelidir. Son aylarda üretici fiyatlarında hâkim olan ölçülü artış eğilimi ocak ayında kesintiye uğramıştır. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsim tesirlerinden arındırılmış aylık artışları yükselirken, yıllık artışları gerilemeye devam etmiştir. Tüm göstergeler birlikte değerlendirildiğinde, enflasyonun ana eğiliminde birinci çeyreğe mahsus süreksiz bir yükseliş gözlenmiştir.

Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 5,03 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 2,26 puan azalarak yüzde 42,12 düzeyine gerilemiştir. B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,86 ve 2,69 puan azalarak yüzde 42,08 ve yüzde 42,65 olarak gerçekleşmiştir.

TÜİK, hanehalkı tüketim kalıplarındaki değişimleri göz önüne alarak tüketim sepeti ve yük yapısını her yılın başında güncellemektedir. 2025 yılında besin kümesinin sepet içindeki tartısı değişmezken, hizmet kümesinin tartısı kira ve öteki hizmetler kalemleri öncülüğünde 3,11 puan artmıştır. Bu doğrultuda, B ve C göstergelerinin tartıları 1,28’er puan yükselişle sırasıyla yüzde 74,10 ve yüzde 60,83’e ulaşmıştır.

Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde; temel mal, besin, alkol-tütün-altın, güç ve hizmet kümelerinin katkıları bir evvelki aya kıyasla sırasıyla 1,30, 0,60, 0,23, 0,11 ve 0,02 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, tüketici fiyatlarındaki aylık artışın evvelki aya kıyasla yükseldiği gözlenmiştir. Aylık artışlar bir evvelki aya kıyasla B’de daha bariz olmak üzere B ve C göstergelerinde yükseliş kaydetmiştir. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerin geneline yayılırken, işlenmiş besin kümesindeki artış öne çıkmıştır. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde yükselişe işaret etmiştir.

Hizmet fiyatları ocak ayında yüzde 10,26 ile kıymetli ölçüde yükselmiş, küme yıllık enflasyonu ise 2,78 puan düşüş kaydederek yüzde 62,95 olmuştur. Aylık fiyat artışları küme geneline yayılırken, yıllık enflasyon haberleşme ve başka hizmetlerde yükselmiş, lokanta-otellerde daha bariz olmak üzere öteki alt kümelerde gerilemiştir.

Hizmetler kümesi içinde öteki hizmetler kümesi aylık yüzde 16,72’lik yüksek artış ile öne çıkmıştır. Bu gelişmede, geçmiş enflasyona endeksleme ve vakte bağlı fiyatlama davranışının yaygın olduğu sıhhat hizmetleri, yine değerlemeye bağlı kalemler, işgücü masraflarını de içeren bakım tamir kalemleri ile özel dal eğitim hizmetlerindeki yüksek fiyat artışlarının tesirleri hissedilmiştir. Sıhhat hizmetlerinde, özel kesimdeki tarife artışları yanında, SGK Sıhhat Uygulamaları Tebliği’ndeki (SUT) muayene iştirak hissesi artışlarının da tesiri bariz olmuştur. SUT kapsamında, resmi sıhhat hizmeti sunucularında ödenen muayene iştirak hissesi meblağlarında 2017 yılından bu yana birinci kez artışa gidilmiştir. Bu düzenlemenin ocak ayı tüketici fiyat artışına tesiri 0,56 puan olmuştur. Yapılan düzenlemenin ocak ayı ortasından itibaren yürürlüğe girmesi nedeniyle, şubat ayı tüketici enflasyonuna sarkan tesirleri olacağı not edilmelidir. Aylık bazda kira kümesi enflasyonu mukavele yenileme oranındaki mevsimsel yükselişin tesiriyle yüzde 8,66 oranında artmış, bu kümede yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 100,64 düzeyine gerilemiştir. Ulaştırma hizmetleri alt kümesinde aylık enflasyon (yüzde 7,89) yönetilen kalemler öncülüğünde güçlenmiştir. Ocak ayında fiyat gelişmelerinin tesirinin hissedildiği emek ağır lokanta-otel fiyatları yüzde 6,50 oranında artarken, haberleşme kümesinde aylık fiyat artışı yüzde 2,82 ile görece hudutlu kalmıştır.

Temel mal kümesi fiyatları yüzde 0,74 ile ölçülü bir oranda artmış, küme yıllık enflasyonu 3,48 puanlık düşüşle yüzde 23,95 olmuştur. Ocak ayında yıllık enflasyon tüm alt kümelerde gerilemiştir. Sağlam mal (altın hariç) fiyatları yüzde 2,74 oranında yükselirken, küme yıllık enflasyonu yüzde 20,05’e gerilemiştir. Bu devirde emek ağır mobilya kalemi fiyatları yüzde 7,27 oranında yükselirken, elektrikli ve elektriksiz konut aletleri yüzde 2,12, araba fiyatları yüzde 1,29 ile görece ölçülü fiyat artışları kaydetmiştir. Mevsimsel tesirlerle, giysi ve ayakkabı alt kümesinde fiyatlar yüzde 5,46 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon 4,84 puanlık düşüşle yüzde 26,83 olmuştur. Öteki temel mallarda ise fiyatlar yüzde 2,52 oranında yükselmiştir.

Enerji fiyatları ocak ayında yüzde 6,10 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,06 puan düşerek yüzde 43,05 olmuştur. Bu gelişmede, şebeke suyundaki yükseliş (yüzde 20,30) öne çıkmıştır. Buna ek olarak, TL cinsi milletlerarası güç fiyat gelişmelerinin yanı sıra maktu ÖTV artışının tesiriyle akaryakıt ve tüp gaz fiyatları sırasıyla aylık yüzde 4,96 ve 4,05 oranlarında artmıştır.

Alkollü içecekler ve tütün fiyatları yüzde 1,02 oranında yükselirken, bu kümede yıllık enflasyon 5,18 puan düşüşle yüzde 34,10’a gerilemiştir. Alkollü içeceklerde fiyatlar otomatik maktu vergi artışını takiben yükselirken (yüzde 12,77), tütün eserlerinde kelam konusu vergi artışına karşın fiyat değişikliği olmamıştır.

Ocak ayında, besin ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları yüzde 3,86 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,82 puan gerileyerek yüzde 41,76 olmuştur (Grafik 9). Yıllık enflasyon işlenmiş besin kümesinde 1,77 puan yükselerek yüzde 39,44 oranında gerçekleşirken, işlenmemiş besinde 6,12 puan düşüşle yüzde 44,17 olmuştur.  Ocak ayında işlenmemiş besin fiyatları yüzde 2,66 oranında yükselmiş, bu gelişmede taze meyve ve zerzevat (yüzde 3,41) ile kırmızı et (yüzde 3,32) fiyatları tesirli olmuştur. İşlenmiş besin kümesi fiyatları ise ocak ayında yüzde 4,92 oranında artmıştır. Bu alt kümede, ekmek ve tahıllar (yüzde 8,08) ile süt ve süt eserleri öne çıkan alt kalemler olmuştur.

Yurt içi üretici fiyatları ocak ayında yüzde 3,06 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,32 puan düşerek yüzde 27,20’ye gerilemiştir (Grafik 11 ve Tablo 2). Bu periyotta ana sanayi kümeleri prestijiyle, sağlam, dayanıksız tüketim malı ve sermaye malı kümelerindeki fiyat artışı sırasıyla yüzde 6,39, yüzde 4,45 ve yüzde 3,25 olurken, güç ve orta malları fiyatları ise sırasıyla yüzde 2,27 ve yüzde 1,81 ile nispeten daha ölçülü bir artış kaydetmiştir.

foreks.com