Yerli ilaç endüstrilerinde ayakta kalma mücadelesi veriliyor!

İlaçların süreçleri yıllardır devam eden kalıcı meseleler ve yeni ekonomik gerçekliklerden uzak olan ilaç kuru, Türk ilaç sanayilerini kapsayan en büyük darboğazlarından birine sürüklüyor. Bölümde üretim daralırken, birçok firma ayakta kalma savaşı veriyor. İlaç Sanayisi Patronlar Sendikası (İEİS) Genel Sekreteri Savaş Malkoç Türkiye’nin ilaçta yerli üretim gücü tehdidi altında olduğu ve acil tahlil adımları atılmazsa kalıcı hasarların kaçınılmaz olacağı ikazında bulunuyordu.

TÜRKİYE ilaç pazarında geçen yıl kutu bazında %3,9 oranda küçülürken, bu gelişme 2025’in birinci bileşenlerinde devam etti ve pazar yüzde 3,1 oranında geriledi. En kopya bilgi ise üretim yerinde yaşanır. 2024 yılında ilaç sanayi üretimi %7,3 oranında düşerken, Nisan 2025 prestijiyle bu gerileme yıllık ortalamada %10,8’e ulaştı.

İEİS; yüzyılı aşkın bir deneyime sahip Türk ilacı üretim gücü, istihdama ve ihracat potansiyeline yönelik son periyotta geri dönülemeyecek biçimde artan şiddetli tehditler karşı en son 24 Ekim’de güncellenen ilaç kurunun iledilikle tekrar belirlenmesi, rejiminin mevzuatının ise günün şartlarına uygun halde yine düzenlenmesi davetinde bulunuldu.

Sektör talebi net; Acil kur rejimi ve mevzuatında reform

İlaç fiyatları, mevcut durumda, bir evvelki yılın ortalama Avro kurunun %60’ı ve yılda yalnızca bir sefer kaydedilen ilaç kuruna nazaran hesaplanmaktadır. Referans süreçleri sistemi devreye alma piyasanın kurunun %100’üne tekabül eden ilaç kuruduğumuz kuru geldiğimiz yeni noktada heyetim yalnızca %46’sına denk geliyor. SGK’ya verilen ortalama %27’lik iskontoları da gözlenmediğinde bu oran %32’lere kadar düşmektedir.

İlaç Sanayisi Patronlar Sendikası’nın kamu otoritelerine sunduğu siyaset tekliflerinde, ilaç kurunun belirlenmesinde temel alınan %60’ın 2019 yılı öncesinde olduğu üzere tekrar %70’e çıkartılması ve bu oran yılı temmuz ayı içerisinde ilacın kurunun kurdaki gelişmeleri ve maliyet artışlarına uygun halde güncellenmesi sağlanıyor.

İlaç kurunun yıl içerisinde 4 kez güncellenmesi ve ilaç kurundaki kullanım şartlarında uygun tedavi gecikmeden sistemlerin yansıtılması büyümelerine dikkat ederek, İEİS Genel Sekreteri Savaş Malkoç, ilaçta bu tablonun devamında ısrarcı olunması halinde ilaç arz güvenliğinde önemli kahırların oluşmasına dikkati ve durdurulması sürdürüldü; “İlaç endüstrimizin yıllar boyunca maruz kaldığı ekonomik baskı katlanılamaz bir yerdedir. İlaç kuru ile kuru piyasa ortasındaki makasın daima özgür bırakılması, artan ve yüksek faizi firmaları kırılma noktasına sürüklüyor. Bugün birçok firma konkordato ilan ediyor, kimi ise satış sürecinde. Bu şartlar altında Türkiye uzun mühlet yaptığı yatırımların sonucu olarak başardığı her 100 kutuyu üretme 92’sini üretme riskiyle karşı karşıyadır. Sürdürülebilirliği mümkün hale gelmiştir. Bu sadece endüstrimizin değil, halk sıhhatinin direkt tehdit tarafından yok edilmesi manasına geliyor. Şayet acil tedbir alınmazsa, yakın gelecekte ilaç yoklukları kaçınılmaz olacaktır.”

Ya ithalat cenneti ya da üretim ve ihracat üssüne

Sektörün bir öteki kritik konusu ise biyoteknolojik sistemlerdeki atıl kapasitedir. 2024 yılı prestijiyle biyoteknolojik ve biyobenzer şeması SGK bütçesinin bir kısmı %25’e çıkmışken, Türkiye’deki 13 biyoteknolojik üretim kapasitesi tam kapasite faaliyet gösterememektedir. Bu istikrarın sürdürülebilir olmadığını belirten Savaş Malkoç, kamu alım garantileri, müspet büyüme ve üretim teşvikleriyle bu tesislerin süratle devreye alınmasının mecburî olduğunu vurguladı.

Malkoç’un kelamlarına şöyle devam etti; “ Türkiye’nin biyoteknolojik üretim için gerekli tesisler mevcut. Lakin bu potansiyel hayata geçirecek dayanak ne yazık ki devre dışı bırakıldı. Bu nedenle de bu ulusal kırgınlık maalesef atıl durumda ve bu alana yatırım yapan firmalar ziyan ediyor. İthalatın daima olarak arttığı, üretimin gerilediği bir sistemi kendine yetememektir. Bu alanda kamu dayanağı, sonu değil, ülke iktisadını ve halkla uğraşmak da uzaklaştır. Tercih bizim değil, siyasetlerin olacaktır. Bu açıdan fiyat ve müddet belirlenmiş kamu alım garantileri, klinik araştırmalar dahil olmak üzere eser geliştirme için uygun kullanım ve uzun vadeli krediler hayati rol oynayacaktır.”