Yapay zekâ fırsat mı tehdit mi? Başekonomistlerden kritik değerlendirme

Dünya Ekonomik Forumu (WEF), kamu ve özel dalda misyon yapan başekonomistlerle gerçekleştirdiği “Başekonomistler Görünümü” anketinin sonuçlarını yayımladı. Nisan ayında yapılan ankete nazaran, global iktisat hem belirsizlik hem de yapısal dönüşüm açısından tarihi bir eşikte bulunuyor.
ABD Siyasetleri Global Riskleri Artırıyor
Ankete katılan başekonomistlerin %87’si, ABD’nin mevcut iktisat siyasetlerinin uzun vadede global çapta kalıcı tesirler yaratacağı görüşünde birleşiyor. Bu siyasetlerin şirketlerin stratejik kararlarını geciktirmesi ve resesyon riskini tetiklemesi bekleniyor.
Ekonomistler ayrıyeten mevcut jeoekonomik gelişmeleri süreksiz değil, kalıcı bir yapısal dönüşümün işareti olarak yorumluyor. İştirakçilerin %82’si, global belirsizliğin “olağanüstü yüksek” seviyede olduğunu vurguluyor.
Ticaret ve Para Siyasetleri Belirsizliğin Odağında
Ankette öne çıkan bulgulara nazaran:
-
%97’si ticaret siyasetlerini en meçhul alan olarak görüyor,
-
%49’u para siyasetleri,
-
%35’i ise maliyet siyasetlerinde yüksek belirsizlik tespit ediyor.
Bölgesel Büyüme Beklentileri: ABD’de Zayıflama, Almanya’da Umut
Bölgesel bazda ayrışmalar da dikkat çekiyor. Ekonomistlerin %77’si ABD’de 2025 sonuna kadar düşük büyüme bekliyor. Bununla birlikte %79’u enflasyonun yüksek seyredeceğini, %76’sı ise doların zayıflayacağını öngörüyor. Almanya’da ise mali teşvik beklentileriyle daha optimist bir tablo öne çıkarken, Çin iktisadına dair beklentilerde fikir birliği sağlanamıyor.
Yapay Zekânın Getirileri ve Tehditleri Bir Arada
Yapay zekâ, ankette global büyümeyi etkileyecek en kıymetli öge olarak gösteriliyor. İştirakçilerin:
-
%46’sı, yapay zekânın GSYH’ye 0-5 puan katkı sağlayacağını,
-
%35’i ise bu katkının 5-10 puana çıkabileceğini düşünüyor.
Ancak olumlu beklentilere karşın önemli telaşlar de var. Ekonomistlerin %47’si yapay zekâ nedeniyle istihdamda net kayıp öngörürken, yalnızca %19’u artış bekliyor.
En büyük risk ise yapay zekânın dezenformasyon ve toplumsal istikrarsızlık yaratmak için berbata kullanılması olarak bedellendiriliyor.
Uzmanlardan Tahlil Önerileri
Rapor, hükümetlerin ve özel bölümün birlikte hareket ederek şu adımları atmasını öneriyor:
-
Yapay zekâ altyapılarına kamu yatırımı yapılmalı,
-
Kilit dallarda yapay zekâ kullanımı teşvik edilmeli,
-
İşletmeler süreçlerini yapay zekâ ile uyumlu hale getirmeli,
-
Çalışanlara yönelik geniş kapsamlı eğitim programları başlatılmalı.