Yalçın Karatepe: “Asgari Ücret 22 , Açlık Sınırı 25 Bin; Bu Bir Utanç Tablosu”

PARA TAHLİL ÖZEL- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Eylül ayında açıklamayı planladığı yeni programıyla birlikte Türkiye iktisadına yönelik esaslı bir dönüşüm vaadinde bulunuyor. Programın hazırlık sürecini direkt yürüten CHP İktisat Siyasetlerinden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, Para Analiz’e verdiği özel röportajda, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik darboğazı, yapısal sıkıntıları ve tahlil tekliflerini ayrıntılarıyla Berna Can’a anlattı.

Prof. Dr. Karatepe, sadece kısa vadeli krizlere değil, Türkiye iktisadının uzun yıllardır biriken temel sıkıntılarına odaklandıklarını belirtirken; üretimden endüstriye, genç işsizliğinden tarıma kadar geniş bir yelpazede hazırladıkları siyasetleri kamuoyuna birinci defa Para Analiz’e açıkladı.

 

 “Türkiye’nin yapısal problemlerini masaya yatırdık, dünyayı yanlışsız tahlil ettik”

“Biz kapsamlı bir tahlil yaptık. Bugün globalleşme sona ermiş durumda, ulusal çıkarların ve devlet müdahalelerinin yine önceliklendiği bir devirdeyiz.

‘Türkiye’nin Ekonomik Yazgısı Değişebilir’

Kapitalist sistemin klasik araçlarının sorgulandığı bir zamandayız. Türkiye’nin ekonomik krizine yalnızca yüksek enflasyon, işsizlik ya da döviz kurları üzere yüzeysel göstergeler üzerinden değil, çok daha derinlemesine bakıyoruz. Zira Türkiye’nin çok daha esaslı ve kalıcı yapısal sıkıntıları var.”

 “Altıncı Bölgeden Beşinciye Çıkan Yatırımcı Neredeyse Yok”

Prof. Dr. Karatepe’ye göre Türkiye, üretim kapasitesi düşük, ithalata çok bağımlı bir ekonomik yapıya sıkışmış durumda:

Sanayileşme Türkiye İçin Yine Stratejik Öncelik Olmalı

“Türkiye’de endüstrileşme yıllardır ihmal ediliyor. Herkes yüksek teknolojili eser ihracatından bahsediyor ancak ortada bir sanayi siyaseti yok. Teşvik sistemine baktık; yıllardır bölgelere teşvik veriliyor lakin altıncı bölgeden beşinciye çıkan neredeyse yok. Bu çok net bir başarısızlıktır. Türkiye yalnızca az ihracat yapıyor değil, çok fazla ithalat yapıyor. Biz üretimde dışa bağımlılığı nasıl azaltırız, eser bazında dış ticaret açığını nasıl kapatırız sorularına cevap aradık.”

 “Tekstil dalı neden terk ediliyor?”

CHP’nin iktisat programında “emek ağır dalların tekrar değerlendirilmesi” de değerli bir başlık. Karatepe, dokumacılık kesiminin Türkiye için hâlâ stratejik olduğunu belirtiyor:

“Bugün herkes dokumadan çıkalım diyor lakin orada 1 milyondan fazla insan çalışıyor. Bayan istihdamının en ağır olduğu alanlardan biri. Denizli’de 30 yıllık fabrikalar kapanıyor. Tekstilciler kur artsın, personellik ucuzlasın diyor ancak bu sürdürülebilir bir strateji değil. Lojistik avantajımızı, vaktinde teslim kabiliyetimizi, kalite ve marka gücümüzü kullanarak bu kesimi yine rekabetçi hale getirmeliyiz. Biz tüm taraflarla görüşerek, bu alanlara gerçekçi tahliller geliştirdik.”

 “Gençler ülkeyi terk etmek istiyor zira gelecek umudu yok”

CHP’nin gençler için planları da hayli kapsamlı. Karatepe, gençlerin yaşadığı ümitsizliği net bir biçimde söz ediyor:

“Z jenerasyonu Türkiye’de yaşamaktan mutlu değil. Aldıkları eğitimden tatmin değiller, gelecekte tatmin edici bir iş bulamayacaklarını biliyorlar. Hukuk sistemine güvenmiyorlar. Herkes gözünü yurtdışına çevirmiş durumda. Biz, bu gençleri Türkiye’ye bağlamak zorundayız. Bunu lakin onlara fırsat sunarak yapabiliriz. Eğitimden girişimciliğe, yapay zekâdan yeşil dönüşüme kadar pek çok alanda somut projeler hazırladık.”

 “Kamucu bir anlayışı tekrar inşa etmeliyiz”

Karatepe, CHP’nin yaklaşımının özünü “kamucu yaklaşım” olarak tanımlıyor ve ekliyor;

“Devletin yaptığı her işin toplumsal yararını önceleyen bir anlayış kurmalıyız. Bu, yalnızca iktisatta değil; sıhhatte, eğitimde, ulaştırmada da bu türlü olmalı. Uzun vadeli planlama çok kıymetli. Devletin yönettiği yatırımlar, sırf bugünü değil 30–40 yıl sonrasını da hedeflemeli. Biz 2050 yılında Türkiye’yi nerede görmek istiyorsak, bugünden itibaren 1000 adımı planlamak zorundayız.”

 “Et fiyatları Almanya’dan değerliyse, girdi maliyetlerini konuşmalıyız”

Gıda fiyatlarındaki artışa da değinen Karatepe, sorunun yapısal olduğunu vurguladığı cevabında şu sözlere yer verdi:

“Türkiye’de kırmızı etin kilosu Almanya market rafındaki fiyattan daha kıymetli. Bu, üretim maliyetlerinin ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor. Tarım siyasetlerinde yapısal bir ıslahat gerekiyor. Lakin şunu da unutmayalım: Hayvan stoğunu bir gecede iki katına çıkaramazsınız. Bir ineğin gebelik mühleti var. Gerçekçi siyasetlerle ilerlemek zorundayız.”

 “Asgari fiyat artırılmalı: Bu bir insani zorunluluktur”

Temmuz ayında taban fiyata artırım yapılmasının hem ekonomik hem de vicdani bir sorumluluk olduğunu savunan Karatepe, TÜİK bilgilerine dikkat çekti:

“Asgari fiyat 22.104 TL lakin mayısta açıklanan açlık sonu 25.000 TL’yi aştı. Bir kişinin ömür maliyeti ise 32.463 TL. Bu ülkede beşerler artık yalnızca karınlarını doyurmaya çalışıyor. Bu bir utanç tablosudur. Yönetenler buna karşı duyarsız kalamaz. Minimum fiyatı baskılamak, enflasyonu bu yolla düşürmeye çalışmak insanlık dışı bir siyasetin eseridir.”

 “TÜİK’e itimat kalmadı, yine yapılandıracağız”

CHP, TÜİK’in bilgilerine olan itimat probleminin farkında. Karatepe, bu itimat krizini çözmek içinse somut bir teklif sundu:

“TÜİK’e bağımsız bir danışma kurulu kurulmalı. Alanında uzman akademisyenler, kesimden temsilciler bilgi süreçlerini denetlemeli. Bu heyetlerin işi datayla manipülasyonun önüne geçmek olmalı. Daha evvel bu konsey kuruldu, 2 ay sonra misyondan alındı. Biz bunu kalıcı hale getireceğiz. Zira bu ülkede açıklanan her bilgi insanların yazgısını belirliyor.”

 “Merkez Bankası,’19 Mart Darbesi ‘sonrası faiz artırımını kullanarak vakit kazandı”

Faiz siyasetleri hakkında da dikkat çeken bir kıymetlendirme yapan Karatepe, 19 Mart sonrası yaşananların Merkez Bankası’nın işine geldiğini savundu:

“Bence 19 Mart darbesi Merkez Bankası’nın işine geldi. Zira faiz indirim süreci başlamıştı. Faizler 42’ye kadar inmişti, toplumsal beklenti ise bunun daha da düşmeye devam etmesi tarafındaydı. Lakin faiz indirimi süreci devam ederken enflasyon konusunda kıymetli bir muvaffakiyet sağlanamadı. Artık, kusura bakmasınlar, yine faiz artırımına gidildi.
Bence bu darbeyle birlikte birkaç ay daha kazanılmış oldu. Zira kimse ‘Neden tekrar faiz artırdınız?’ diyemiyor. Bu siyaset sahiden baş ağrısı; biraz vakit kazanmış gibiler. Şayet faiz artırımı devam ederse, hepimizin canı daha çok yanacak. Birebir biçimde onlar da sıkıntı durumda kalacak. Zira CHP faal muhalefetini sürdürüyor ve sanıyorum minimum fiyat konusunda da önemli bir muhalefet hazırlanıyor.”

“Mehmet Şimşek’ler tekrar görüşülür mü?”

Ekonomi idaresinde sıkça gündeme gelen Mehmet Şimşek’le tekrar görüşme konusu hakkındaki soruyu yanıtlayan Karatepe, CHP’nin kendi yol haritası doğrultusunda hareket ettiğini ve mevcut iktidarla ortak bir tabanda buluşmanın güç olduğunu lisana getirdi:

Karatepe “Ekonomi idaresinin başında CHP olarak biz değiliz, hasebiyle bu türlü bir planlama kelam konusu değil. Biz kendi perspektifimizi anlatıyoruz, onlar kendi bildiklerini. Ortaklaştığımız çok fazla nokta yok, bu yüzden de katkı sağlamıyorlar.”

 “CHP hazırlığını tamamladı, artık tahlil odaklı muhalefet zamanı”

Son olarak Karatepe, CHP’nin iktisat alanındaki tüm başlıklarda somut hazırlıklar yaptığını ve toplumun her bölümüyle temas halinde olduklarını belirterek şunları söyledi:

“Asgari fiyat, emekçi maaşları, tarım, sanayi, eğitim, enflasyon, TÜİK bilgileri, Merkez Bankası politikaları… Tüm alanlarda ayrıntılı çalışmalar yaptık. İş dünyasıyla, sendikalarla, akademisyenlerle görüştük. Bizim tekliflerimiz masada. Ortak akıl ve bilimle, bu ülkenin ekonomik geleceğini tekrar yazacağız.”-