Yabancı Portföy Akımları: Hissede İnce Damla, Tahvilde Dalgalı Zayıflık
Son haftalarda Türkiye’nin menkul değerlerine yönelik yabancı ilgisi besbelli halde güç kaybediyor. 18–22 Ağustos haftasında toplamda 1,4 milyar dolarlık net çıkış görülürken, bir evvelki haftadaki 2,7 milyar dolarlık girişin kabaca yarısı geri verilmiş durumda. Dört haftalık hareketli toplamda hâlâ aylık bazda 1 milyar doların biraz üzerinde bir giriş eğilimi sürse de bu ölçü güçlü sayılmıyor. Görünüm bilhassa borçlanma araçlarında zayıf.
Hisse senedi tarafında tablo bir nebze ayrışıyor. Yabancılar aralıksız dokuz haftadır alımda kalsa da girişler giderek ufalıyor; son haftada sadece 89 milyon dolarlık bir net giriş var. Buna rağmen devlet iç borçlanma senetlerinde yabancıların kalıcı bir iştah sergilediğini söylemek sıkıntı. Son haftalarda alım-satım dalgalı ve hacimler çok sonlu; 18–22 Ağustos’ta net giriş sırf 96 milyon dolar ile hudutlu kaldı. Zıt depo, teminat ve ödünç süreçleri üzere kalemler kaynaklı para hareketleri ise son bilgide net çıkış tarafında.
Eurobond cephesi de emsal bir görünüm sunuyor. Yeni ihraçlar olmadıkça ikinci elde yabancılar son dört haftadır net satıcı durumunda. Özel dal tahvillerinde de kayda bedel bir yöneliş yok; hareketler düşük hacimlerle hudutlu. Toparlarsak, yabancı portföy kanalının rezerv birikimine güçlü katkı yapmadığı bir periyottan geçiliyor. Mümkün carry trade akımları bir ölçü istikrar sağlıyor olabilir, lakin mevcut bilgiler borçlanma araçlarına yaygın bir yabancı girişini doğrulamıyor. Piyasaların burada daha kuvvetli bir “enflasyon ve faiz süratle düşecek” sinyaline muhtaçlık duyduğu düşünülüyor.
Yerleşiklerin Pozisyonlanması: TL Mevduatta Yavaşlama, DTH Hissesinde Kısa Periyodik Kımıldama
Yerleşik yatırımcıların döviz mevduatlarında hükmî şahıslar kaynaklı bir artış gözlenirken, gerçek bireylerde hudutlu bir gerileme var. Bu nedenle kurumsal hesapların oynaklığı bir “dolarizasyon alarmı” olarak okunmuyor. Buna rağmen TL vadeli mevduatlarda sürat kesilmesi dikkat çekiyor: 18–22 Ağustos haftasında KKM dışı TL vadeli mevduat artışı 25 milyar lirada kalırken, geçen yılın birebir devir haftasında bu sayı 200 milyar liranın üzerindeydi. Üstelik son artışın kıymetli kısmı muhtemelen birikmiş faizlerin hesaplara yazılmasıyla açıklanabiliyor; efektif giriş tarafında çıkış eğilimi ihtimali masada.
Bankacılık sistemindeki mevduat kompozisyonu ise kökten değişmiş değil. TL’nin hissesi %60 düzeyinde kalarak son yılların en yüksek marjında seyrini sürdürüyor; bir evvelki hafta %60,4’tü. DTH hissesi %37,7’den %38,2’ye kısmi bir hareket sergilerken, KKM’nin toplam mevduattaki hissesi %1,8’e düştü ve önümüzdeki bir iki ay içinde sıfırlanması bekleniyor. 2016 Kasım’dan bu yana görülen en yüksek TL hissesi, liralaşma maksatları açısından hâlâ destekleyici bir işaret.
Hanehalkı Devlet Tahvilinde Tarihi Rekor Kırdı
Çekirdek yerleşik yatırımcı kümelerinde Eurobond ve döviz cinsi sukuklara ilgi ortalamaya yakın bir seviyede, fakat alımların büyük kısmı yatırım fonları üzerinden geliyor; hanehalkı ve şirketlerin direkt talebi sonlu. Asıl kayda bedel hareket TL cinsi devlet tahvillerinde: Son bilgide bu kümelerde yaklaşık 40 milyar liralık alım gözlenirken, bunun 24 milyar liralık rekor kısmını hanehalkı tek başına gerçekleştirdi. Bu, yakın tarihin en güçlü haftalık hanehalkı tahvil talebi.
Hanehalkının borçlanma aracı portföyündeki kırılım, eğilimin istikametini net biçimde ortaya koyuyor. Eurobond ve döviz cinsi sukukların hissesi %60’ın üzerinden %58,9’a gerilerken, TL devlet tahvili hissesi süratli artışla %33,8’e yükseldi. Bu dönüşüm, yatırımcı tabanında “enflasyon ve faizin el ele düşeceği” tarafında güçlenen kanaatin yansıması olarak okunuyor. Özel dal tahvillerine ilgi ise evvelki haftadaki güçlenmeye rağmen son bilgide besbelli halde zayıflamış durumda.
Yatırım Fonları: Para Piyasası Fonları Önde, Döviz Fonlarında Soluklanma
Menkul değer yatırım fonlarına 18–22 Ağustos haftasında toplam 53 milyar lira giriş oldu. Bunun 34 milyar liralık kısmı para piyasası fonlarına yönelerek bu kategorinin yükünü daha da artırdı. Döviz fonlarına giriş 26 milyar liradan 13 milyar liraya gerileyerek haftalık bazda soluklandı. Dört haftalık eğilim dikkate alındığında para piyasası fonlarına istikrarlı ilginin sürdüğü, döviz fonlarında ise dalgalanmanın hudutlu olduğu görülüyor.
Önümüzdeki periyotta faiz indirimlerinin 200–300 baz puanlık adımlarla ve yılda sekiz toplantı ritmiyle devam etmesi halinde, para piyasası fonlarının 5–6 aylık vadede cazibesini müdafaası bekleniyor. Bu çerçevede kısa vadeli TL enstrümanlarında “getiri görünürlüğü” yatırımcı tercihlerinde belirleyici olmaya devam edebilir.
Rezervler: Brütte V-Toparlanma, Net-Özde İyileşme
27 Ağustos prestijiyle Merkez Bankası’nın brüt rezervleri 180,5 milyar dolara yükseldi. 19 Mart sonrasında 140 milyar dolara kadar gerileyen brüt rezervlerde V-şeklinde toparlanma maksat çıtasının üzerine taşınmış durumda; 19 Mart’a nazaran +5 milyar dolar düzeyine ulaşıldı. Bu artışta altın fiyatlarındaki pahalanma ve swapların artışı toplamda 15–20 milyar dolar civarında katkı sağlamış olsa da, brüt rezervler milletlerarası kıyaslarda izlenen esas gösterge olduğu için düzgünleşme değerli.
Daha yapısal bir gösterge olan “swap hariç net döviz pozisyonu”nda da üst istikamet korunuyor. 19 Mart’ta yaklaşık -57 milyar dolar olan konum, son datada -46 milyar dolara düzgünleşti; ortadaki 11 milyar dolarlık fark şimdi kapanmamış olsa da trend üst. Altın fiyatlarındaki 8–9 milyar dolarlık değerleme tesirini dışarıda bırakarak bakıldığında bile net tablo “daha az kırılganlık” tarafında. Bu birikim, muhtemel dış şoklarda müdahale kapasitesi ve not görünümü açısından olumlu.
Kartlı Harcamalar ve Enflasyon Sinyali: Bilgiler Birbirini Doğruluyor
Kartlı harcamalarda 4 haftalık hareketli ortalamayla yıllık artış %49 düzeyinde. TÜFE ile yüksek korelasyona sahip harcama kalemlerinde artış %43. Bu oranlar sadece fiyat artışını değil, hacim ve “nakitten karta geçiş” tesirlerini de içeriyor. Ağustos ayı için öngörülen yıllık TÜFE %32,6. Süreç başına ortalama kartlı harcama artışı %37 ile genel enflasyon kestirimine yakınsarken, TÜFE ile bağlı kalemlerde süreç başına artışın %32 civarında seyretmesi projeksiyonla kuvvetli bir ahenk gösteriyor. Dataların bu ölçüde dengeli olması, enflasyon görünümünde “beklenen patikanın” korunmasına işaret ediyor.
Genel Fotoğraf: Yabancı Zayıf, TL Tabanlı Tasarruflar Güçlü; Ana Risk İştahı ve Zamanlama
Kümülatif tablo, yabancı yatırımcıların Türkiye borçlanma enstrümanlarında temkinli kaldığı; pay tarafında ise küçük montanlı da olsa istikrarlı bir girişin sürdüğü bir periyoda işaret ediyor. Yurt içinde ise liralaşma adımları ve mevduat kompozisyonu büyük fotoğrafta korunurken, hanehalkının TL devlet tahviline yönelimi tarihi bir rekorla teyit edildi. Bu yönelim, enflasyon ve faizlerde düşüş beklentisinin toplumsal tabana yayıldığını gösteriyor.
Kısa vadede para piyasası fonları ve TL tahviller, “görünür getiri–düşen faiz” temasından beslenebilir. Orta vadede yabancıların borçlanma araçlarına manalı dönüşü için enflasyonda kalıcı düşüş sinyalinin netleşmesi ve siyaset faizinde daha öngörülebilir bir gevşeme patikasının itimat kazanması kritik görünüyor.
