Trump’tan Fed ve Ticaret Politikalarında Yeni Adımlar
ABD Başkanı Donald Trump, Washington’da yaptığı açıklamalarda hem para siyaseti hem de ticaret stratejileri açısından dikkat alımlı iletiler verdi. Trump, Fed Guvernörü Lisa Cook’u vazifeden alabileceğini söyleyerek merkez bankası üzerindeki baskıyı artırdı. Birebir vakitte Intel’e yönelik devletin direkt hisse sahibi olacağı bir muahedeyi doğruladı. Bu gelişmeler, hem piyasalar hem de global ticaret istikrarları açısından kıymetli sonuçlar doğuracak üzere görünüyor.
Fed Üzerindeki Siyasi Baskı Tartışmaları
Trump, Federal Reserve idaresindeki isimlerden Lisa Cook hakkında ortaya atılan kimi argümanları münasebet göstererek istifa etmemesi durumunda vazifeden alınabileceğini açıkladı. Bu çıkış, Fed’in bağımsızlığı konusundaki tartışmaları tekrar alevlendirdi. Liderin bu açıklaması, Powell’ın Jackson Hole’da yaptığı konuşmanın çabucak akabinde geldi.
Powell, faiz indirimine eylül ayında gidilebileceğinin sinyalini vermişti. Fed Başkanı, iş gücü piyasasında yavaşlama riskine işaret ederek, istihdam tarafında bozulma yaşanması durumunda sert bir gerilemenin süratle ortaya çıkabileceğini söz etmişti. Bu açıklamalar, piyasalarda faiz indirimi beklentisini güçlendirdi. Fakat Trump’ın Fed yöneticilerini amaç alan telaffuzları, kurumun kararlarının siyasi baskıdan ne kadar bağımsız kalabileceği sorusunu gündeme taşıdı.
Piyasalarda Güçlü Tepki
Powell’ın “faiz indirimi kapısı açık” bildirisi ve Trump’ın telaffuzları sonrasında ABD borsalarında sert yükselişler görüldü. Dow Jones endeksi yüzde 2 paha kazanırken, S&P 500 yüzde 1,5 ve Nasdaq yüzde 1,7 oranında yükseldi. Bilhassa küçük ölçekli şirketleri temsil eden Russell 2000 endeksinde yüzde 3,8’lik artış dikkat çekti.
Tahvil piyasasında da hareketlilik yaşandı. ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,25 düzeyine gerilerken, altın fiyatları yüzde 1 yükselerek ons başına 3372 dolara çıktı. Bitcoin’de ise yaklaşık 4 bin dolarlık artışla yüzde 3,5’lik yükseliş yaşandı. Bu tablo, yatırımcıların Fed’in yumuşama sinyalini fiyatladığını ortaya koydu.
Intel Mutabakatı: Devlet Direkt Ortak Oluyor
Trump’ın Oval Ofis’te yaptığı açıklamalarda öne çıkan bir öteki başlık ise Intel ile ilgiliydi. Lider, ABD hükümetinin Intel’de yüzde 10’luk pay alacağını doğruladı. Bu gelişme, Amerikan devletinin stratejik kıymete sahip teknoloji şirketlerinde direkt hisse sahibi olmasına yönelik yeni bir adım olarak yorumlanıyor.
Beyaz Saray kaynakları, Intel mutabakatının yanı sıra Nvidia ile de özel bir düzenleme yapıldığını belirtti. Bu çerçevede Nvidia’nın Çin’e yapacağı yapay zeka çipi satışlarından yüzde 15 oranında hissenin ABD hükümetine aktarılacağı bildirildi. Bu adımlar, teknoloji dalında devletin rolünü artırırken, Washington’un Çin ile süregelen teknoloji rekabetinde elini güçlendirmeyi amaçladığı bedellendiriliyor.
Kanada ile Ticaret Yumuşaması
Trump idaresinin ticaret siyasetlerinde da dikkat cazibeli gelişmeler yaşandı. Kanada hükümeti, ABD eserlerine uyguladığı misilleme tarifelerini kaldıracağını açıkladı. Bu karar, Ottawa’nın Washington ile ticaret görüşmelerinde yeni bir sayfa açmak istediğini gösteriyor.
Kanada’nın aldığı bu karar, bilhassa Justin Trudeau periyodunda başlatılan karşılıklı vergi uygulamalarının sonlandırılması açısından büyük kıymet taşıyor. Yeni Başbakan Mark Carney, Trump ile münasebetlerde tansiyonu düşürme tarafında adımlar atarken, bu atılımın çelik ve alüminyum kesimleri üzerindeki baskıyı hafifletmesi bekleniyor. Kanada, ABD’nin en büyük alüminyum tedarikçisi pozisyonunda ve uygulanan yüzde 50’lik gümrük vergisi bölümü güç durumda bırakmıştı.
Fed’in Kuvvetli İstikrarı: Enflasyon ve İstihdam
Powell’ın konuşmasında öne çıkan ögelerden biri, Fed’in karşı karşıya olduğu ikili risk oldu. Bir yanda yüksek gümrük tarifelerinin enflasyonu artırma ihtimali, başka yanda iş gücü piyasasında zayıflama riski. Powell, bu iki amaç ortasında “dengeli bir yaklaşım” izleneceğini belirtti.
Enflasyonun yüzde 2,6 ile amacın üzerinde seyrettiğini hatırlatan Powell, tarifelerin fiyatlara tesirinin kısa vadede hissedileceğini, lakin bunun kalıcı bir sorun olup olmayacağının şimdi netleşmediğini söyledi. İş gücü piyasasında ise işsizlik oranı düşük düzeyini korusa da istihdam artış suratındaki besbelli düşüşün risk oluşturduğunu vurguladı.
Uluslararası Ticarette Belirsizlik
ABD’nin Kanada ile yumuşama adımlarının yanı sıra Avrupa Birliği ve başka ticaret ortaklarıyla da yeni görüşmeler yürüttüğü biliniyor. Lakin Trump idaresinin sıklıkla tek taraflı olarak tarifeleri artırması, global ticaret sisteminde belirsizlik yaratıyor. İş dünyası, uzun vadeli planlamalar için netlik talep ederken, daima değişen gümrük vergilerinin yatırım kararlarını zorlaştırdığı söz ediliyor.
Ayrıca ABD’nin teknoloji şirketleri üzerinden yürüttüğü stratejik adımların, milletlerarası yatırımcıların dolara olan inancını de etkileme riski bulunuyor. Fed üzerindeki siyasi baskılarla birleşen bu tablo, doların rezerv para statüsünü uzun vadede tartışmalı hale getirebilir.
