Trump’ın Ticaret Hamlesi Çinli Şirketleri ABD Borsalarından Silebilir
ABD ile Çin ortasında tırmanan ekonomik tansiyon, Washington’daki siyasi adımlar aracılığıyla yine tırmanışa geçmiş durumdadır. ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika Yatırım Planı” kapsamında gündeme getirdiği ve Çinli şirketlerin ABD borsalarından çıkarılmasını içeren teklif, Çin’in dev şirketlerini ve sermaye akışlarını direkt etkileyebilecek bir dizi gelişmeyi tetiklemiştir.
Delist Tasası Tekrar Gündemde
Trump tarafından şubat sonunda duyurulan plan kapsamında, Çinli şirketlerin ABD kontrol standartlarına uyup uymadığına yönelik yeni bir kıymetlendirme süreci başlatılmış, bu yapıların yurtdışı borsalarda halka arz edilirken kullandığı finansal ve yasal sistemlerin incelenmesi istenmiştir. Bu çerçevede, 2020 yılında Çinli kahve zinciri Luckin Coffee’de ortaya çıkan muhasebe skandalı sonrası kabul edilen “Yabancı Şirketleri Hesap Verebilir Kılma Yasası” yine hatırlatılmıştır. Kelam konusu yasa, Çinli şirketlerin ABD’de süreç görebilmesi için kontrol dokümanlarını Amerikan otoritelerine açmalarını zarurî kılmaktadır.
Bu bağlamda, ABD Temsilciler Meclisi Çin Komünist Partisi Seçim Komitesi Lideri John Moolenaar’ın da ortalarında bulunduğu Cumhuriyetçi vekiller, yeni atanan SEC (Menkul Değerler ve Borsa Komisyonu) Başkanı Paul Atkins’e bir mektup yazarak Çinli şirketlerin Amerikan borsalarındaki varlığından duydukları “ciddi endişeyi” iletmiştir. Mektupta, Alibaba, JD.com üzere devlerden Xpeng ve Pony.AI üzere daha küçük teknoloji şirketlerine kadar geniş bir listeye dikkat çekilmiştir.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, nisan ayında verdiği bir röportajda “her seçeneğin masada olduğunu” belirterek sürecin ciddiyetini teyit etmiştir.
İkincil Listelemeler ve Hong Kong’un Yükselişi
Delist baskısının artmasıyla birlikte, birçok Çinli şirketin istikametini Hong Kong borsasına çevirdiği gözlemlenmektedir. Alibaba, 2023 yılında Hong Kong borsasındaki ikincil listesini birincil listeye dönüştürmüş ve böylelikle Çin ana karasındaki yatırımcılara erişim imkânı kazanmıştır. Misal biçimde, Geely Auto’nun ABD’de halka arz ettiği elektrikli araç markası Zeekr, halka arzdan sırf bir yıl sonra borsadan çekilerek özel bir şirket hâline dönüştürülmektedir. Bu adımın, operasyonları sadeleştirmek ve kârlılığı artırmak gayesiyle atıldığı belirtilmektedir.
Goldman Sachs tarafından nisan ayında yayımlanan bir raporda, ABD’li kurumsal yatırımcıların Çinli şirketlerde yaklaşık 830 milyar dolarlık payı olduğu, bunun 250 milyar dolarının Çinli ADR’lerde (American Depositary Receipt) bulunduğu söz edilmiştir. Tıpkı raporda, Futu, Full Truck Alliance ve PDD üzere toplam 27 Çinli şirketin Hong Kong’da listelemeye uygun olduğu değerlendirmesi yapılmıştır.
Yatırımcılar ortasında, ABD’deki paylar yerine Hong Kong’da süreç gören muadil paylara yönelim artmaktadır.
Hong Kong Cazip Ancak Kâfi Değil
Hong Kong borsasının, New York’un yerini tam manasıyla dolduramayacağı belirtilmektedir. JPMorgan Private Bank Asya Pay Stratejisti Cameron Chui, bu durumun yatırımcı likiditesi açısından hâlâ bir dezavantaj yarattığını vurgulamıştır. Tekrar de, Çin merkezli kimi firmaların Hong Kong’da büyük halka arzlara hazırlandığı aktarılmaktadır. Örneğin, Tesla’nın ana batarya tedarikçisi olan CATL’nin yaklaşık 5 milyar dolarlık bir halka arz için hazırlık yaptığı, Bank of America ve JPMorgan’ın sürece dâhil olduğu ve kelam konusu sürecin ABD Kongresi tarafından da yakından izlendiği bildirilmektedir. Başka yandan, Chery Auto’nun da 1,5 milyar dolarlık bir halka arz için Hong Kong’u tercih ettiği belirtilmektedir.
2023’te başlayan IPO canlanması, Çinli şirketlerin memleketler arası sermayeye erişim için “deniz aşırı” borsa olarak Hong Kong’u giderek daha fazla tercih ettiğini göstermektedir. Kasım ayında konut aletleri devi Midea’nın 4 milyar dolarlık halka arzı süreci başlatırken, mart ayında dondurma zinciri Mixue’nin süreçleri tamamlanmıştır.
Tüm bu gelişmelere karşın kimi Çinli şirketler ABD borsasında kalma arayışını sürdürmektedir. Örneğin, Çinli çay zinciri Chagee, 17 Nisan’da Nasdaq’ta halka arz edilerek 411 milyon dolar toplamıştır. Bu üzere örnekler, jeopolitik risklere karşın ABD’nin sermaye piyasalarının birtakım şirketler için hâlâ cazip bir mecra olmaya devam ettiğini göstermektedir.
Ancak, delist senaryosunun gerçekleşmesi hâlinde kimi Çinli payların ABD’deki OTC (tezgah üstü) piyasalarda süreç görmeye devam edebileceği belirtilmektedir. Tencent üzere şirketlerin, ana listelemeleri Hong Kong’da yer almasına karşın ABD’de OTC üzerinden sonlu süreç gördüğü örneği verilmektedir.
Genel çerçevede, ABD’nin Çinli şirketlere yönelik düzenleyici baskısını artırması, global sermaye akışında değerli yapısal değişimlere yer hazırlamakta; bu süreçte Hong Kong, alternatif bir finans merkezi olarak daha fazla ön plana çıkmaktadır.
