TEPAV: Hazine’nin nakit dengesi zorlanıyor
TEPAV Program Danışmanı Hakan Yılmaz imzasıyla yayınlanan kıymetlendirme notunda Hazine’nin nakit istikrarındaki zorlanmaya dikkat çekildi.
Ocak-şubat periyodunda Hazine nakit açığının bir evvelki yıl birebir periyoda nazaran %49,4 artarak 602,6 milyar TL’ye ulaştığına işaret eden Yılmaz, “Hazine, mart ayının son çeyreğinden itibaren ek tedbirlerle nakit kullanımını sonlandırmaya çalışıyor. Harcamacı kurumlarla olan görüşmelerinde kimi haftalar yalnızca vergi ve SGK prim ödemelerini önceliğine alan bir formda nakdi özgür bırakıyor. İzleyen günlerde ek sıkılaşma tedbirleri kaçınılmaz görünmektedir” yorumunu yaptı.
Çalışmada, evvelki yıllarda da sıklıkla gözlenen bütçe istikrarı ile nakit istikrarı ortasındaki farklılaşmanın devam ettiğine vurgu yapıldı. Şubat sonunda kümülatif bütçe açığının %34,1 üzerinde bir nakit açığının gerçekleştiği, geçen yıl yaşanan farkın daha üzerinde olduğuna işaret edildi.
Çalışmada, risk olarak dikkat çekilen Hazine nakit istikrarındaki bozulmaya, evvelki yıllardan devralınan sarsıntı ödenekleri, 2024’te gerçekleşmiş fakat şimdi tahakkuk etmemiş bilhassa DSİ ve Karayolları olmak üzere kamu yatırımlarının harcamaları, KİT vazife ziyanları, SGK başta olmak üzere cari transferler, bütçe gelir ve harcamalarındaki bozulmanın katkı verdiği kaydedildi. Toplamda 1,15 trilyon TL seviyesindeki zelzele ödenekleri Hazine’nin nakit açığını zorlamaya devam edecek.
Hazine, borçlanma planının %78 üzerinde borçlandı
Hazine’nin borçlanmasından da kimi olumsuz sinyaller geliyor.
Hakan Yılmaz çalışmasında, kamu yatırımlarında önceliklendirme, harcama programının gözden geçirilmesi üzere çalışmaların şimdi sonuç vermediğine vurgu yapılarak, Ocak-Mart 2025’te borçlanma programlarındaki sıra dışı sapmaya dikkat çekti.
Çalışmada, “239 milyar TL düzeyinde programlanan net borçlanma yüzde 78,5 düzeyinde saparak 427 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Sapma, yüklü olarak döviz cinsinden yapılan borçlanmalardan kaynaklandı.
114 milyar TL net dış borç ödeme durumunda 16 milyar TL’ye düşmüştür. Hazine, programlananın tersine dış borçlanma suretiyle kur kaynaklı piyasa riskini üstlendi.
Borçlanma dışı bilhassa Hazinenin Kasa/Bankasında programlananın üstünde bir kullanım oldu (%297) ve Hazine mevduatı azalmaya başladı. Birinci iki ayda 284 milyar olarak programlanan finansman meblağı %112 sapmayla 603 milyar TL’ye çıktı” bilgisi verildi.
“Yılın ikinci yarısında likidite riski artacak”
Hazine’nin borçlanma programının faktörleri gereğince dikkate alınmadan yapıldığı izlenimine dikkat çekilen çalışmada, “2025 yılının ikinci yarısına yaklaşılırken ekonomik programa olan itimadın azaldığı bir ortamda, geçen hafta yaşanan gelişmelerle birlikte (İmamoğlu’nun tutuklanmasına giden süreç), 2025 yılında bütçe amaçlarına ulaşmanın zorlaştığını, nakit açığının ise öngörülenin üzerinde artmaya başladığını görmekteyiz. Bu ise izleyen periyotta Hazinenin piyasa riski (kur ve faiz) ile likidite riski baskısı altında hem daha yüksek düzeylerde borçlanması hem de borçlanma maliyetlerindeki artışla finansman sarfiyatlarında besbelli artış yaşanması manasına gelmektedir” uyarısı yapıldı.
