TCMB güncesi: Altın Fiyatlarındaki Yükseliş Konut Talebini Tetikledi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yayımladığı son tahlil, Eylül 2023’ten itibaren süratle yükselen altın fiyatlarının, konut ve araba piyasasında talebi artırdığını ortaya koyuyor. Rapora nazaran, jeopolitik belirsizliklerin ve merkez bankalarının ağır altın alımlarının tesiriyle altının dolar bazında fiyatı yaklaşık %77 artış gösterdi. Bu yükselişin Türkiye’deki ferdi tasarruf sahipleri için önemli bir servet artışı manasına geldiği bedellendiriliyor.
Altın Mevduatındaki Artış Konut Fiyatlarını Etkiliyor
Altın, Türkiye’de klâsik bir tasarruf aracı olma özelliğini korurken, bu periyotta altının mevduat içindeki hissesi da dikkat alımlı biçimde arttı. Merkez Bankası’nın değerlendirmesine nazaran, altın mevduat oranlarının vilayetler bazında farklılaşması, altın fiyatlarındaki artışın sağlam tüketim mallarına tesirini tahlil etme fırsatı sunuyor.
Verilere nazaran, altın mevduat oranının yüksek olduğu vilayetlerde, 2023 yılının son çeyreğinden itibaren konut ünite fiyatlarının ülke geneline kıyasla besbelli bir halde yükseldiği gözlemleniyor. Bu farklılık, altın kaynaklı servet artışının konut piyasasında talep taraflı baskı yarattığını gösteriyor.
Konut Fiyatlarında %11’lik Ek Artış
Yapılan ampirik tahlillerde, altın fiyatlarındaki artış ile konut fiyatları ortasında güçlü bir münasebet tespit edildi. Altın mevduat oranı Türkiye ortalamasına yakın olan vilayetlerde dahi, 2023’ün üçüncü çeyreğinden sonraki periyotta konut ünite fiyatlarında ortalama %11 oranında ek artış gözlendi. Bu alaka, konut fiyatlarını etkileyen öbür değişkenler denetim edildiğinde bile geçerliliğini koruyor.
Altın mevduat oranı ile konut fiyatları ortasındaki bu müspet bağ, servet tesirinin konut piyasasında güçlü bir formda hissedildiğine işaret ediyor. Artan talep, bilhassa kısa vadede arzın hudutlu olduğu konut piyasasında fiyatları üst taşıyor.
Konut Satış Adetlerinde Bariz Artış Yok
Öte yandan, toplam konut satış adedi ile altın mevduat oranı ortasında manalı bir farklılaşma gözlenmiyor. Bu durum, kısa vadede konut arzının hudutlu olması nedeniyle artan talebin satışlara değil fiyatlara yansıdığına işaret ediyor.
Ancak, ipoteksiz satışların toplam içindeki hissesinin, altın mevduatı yüksek olan vilayetlerde arttığı görülüyor. Bu bulgu, bireylerin altın karlarını krediye gereksinim duymadan direkt konut alımına yönelttiklerini ve sıkı finansal şartlara karşın talebin güçlü kaldığını ortaya koyuyor.
Otomobil Satışlarında da Artış Var
Konut piyasasından farklı olarak araba piyasasında, altın fiyatlarındaki yükselişin direkt satış adetlerine yansıdığı gözlemleniyor. Altın mevduat oranı yüksek olan vilayetlerde araba satışlarında bariz bir artış yaşanırken, bu durum araba arzının daha esnek olmasıyla açıklanıyor. Arzın talebe daha süratli karşılık verebildiği bu piyasada, servet artışı satışlara direkt yansıyor.
Sonuç: Servet Tesiri Talebi Canlandırıyor
Merkez Bankası’nın tahlilleri, Eylül 2023 sonrası devirde altın fiyatlarındaki artışın, hem konut hem de araba piyasalarında değerli bir talep artışına yol açtığını gösteriyor. Bu talep artışı, konutta fiyatlara, arabada ise satış adetlerine yansımış durumda. Bilhassa altın mevduatı yüksek vilayetlerde bu tesirin daha net gözlemlendiği belirtiliyor.
Bu eğilim, Türkiye’de servet artışı kaynaklı tüketim kararlarının nasıl şekillendiğini anlamak açısından kıymetli ipuçları sunuyor. Altının klasik bir yatırım aracı olmasının yanı sıra, ekonomik davranışlar üzerindeki tesirinin de güçlenerek devam ettiğini gözler önüne seriyor.
Atilla Yesilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik şartları için bize e-mail atın: [email protected]
