Sabah Piyasa Gündemi: Altın, Gümüş ve Bitcoin Değer Kazanıyor, Dolar Zayıflıyor

Küresel piyasalarda altın, gümüş ve Bitcoin rekorlara koşarken, dolar zayıflamaya devam ediyor. Jeopolitik riskler, yüksek enflasyon ve borç tasaları yatırımcıları inançlı limanlara yönlendirirken, Bitcoin 126 bin dolarla tarihi tepesine yaklaşarak yedinci büyük varlık pozisyonuna yükseldi. Gümüş ve altın ise kritik direnç düzeylerini test ederken, ABD’de siyasi belirsizliklere karşın borsalar olumlu seyrediyor. Türkiye’de ise yüksek enflasyon, faiz beklentileri ve BIST’teki sert düşüşler yatırımcıların taraf arayışını artırıyor. Global çapta artan belirsizlik, paha saklama araçlarına ilgiyi her geçen gün daha da güçlendiriyor.

Dijital altın, ya da direnişin parası olarak isimlendirmeyi çok sevdiğimiz bitcoin, hafta sonu 126bin dolar düzeyine yaklaşarak tüm vakitlerin rekorunu bir adım daha üste taşıdı. Prestijli paraların bedel kaybına (debasement) karşı korunma arayışının sürdüğünü yeni dünya sisteminde, düşüşleri alım fırsatı yaratacağını savunarak, üstte teknik bir bakış açısı ile 145-150 bin dolar düzeylerini hedeflediğimiz pekâlâ pahalı okurlarımız hatırlayacaktır. Hatta, değerli madenlerin şaha kalktığı son periyotlarda, bitcoinin 108-109 bin dolar düzeylerinde olan teknik düzeyden iki sefer zıplaması da bu görüşümüzü daha da güçlendirdi. Hazır yeri gelmişken, bitcoinin, altın, Nvidia, Microsoft, Apple, Alphabet ve gümüş akabinde market cap (piyasa değeri) olarak 2,5 trilyon dolar ile yedinci sırada yer aldığını not edelim. Daha kolay bir anlatımla, bitcoin piyasa bedeli olarak en büyük yedinci varlık!
Hazır bitcoinden kelam etmişken, bedel saklama araçları ile devam edelim. Haftayı son 14 yılın yeni doruğundan ve 48 dolardan tamamlayan gümüşün, bu hafta 50 dolar düzeyini test etmesini bekliyoruz. İçinde bulunduğumuz düzeyler, 1980 yılında enflasyon paniği sırasında ve 2011’de borç tavanı krizi devrinde test edilen (48-50 dolar) düzeyler olduğunu, her iki durumda da kaygı kaynaklı yükselişin akabinde, bu düzeylerin sert düşüşlerin başlangıç noktası olduğunu göz gerisi etmeyelim! ABD’nin ulusal borcu, borç tavanının sırf üç ay evvel yükseltilmesinden bu yana 1,7 trilyon dolar daha artarak 38 trilyon dolar düzeyine güzelce yaklaştı. Yatırımcılar dolardan uzaklaşmaya devam ederken, doların global döviz rezervlerindeki hissesi, 1995’ten beri en düşük seviye olan %56,3 düzeyine kadar geriledi. Daha kolay bir anlatımla, tüm bunlar olup biterken, dolar 1973’ten bu yana en makus yılına doğu emin adımlarla ilerliyor…
Pekala bu sefer de tıpkı senaryo tekrar edecek mi? Kanaatimce, gümüş mevcut (48-50 dolar) düzeylerde bir ölçü zorlanacak. Biriken kâr alma isteği ile bir ölçü geri çekilme ihtimalini göz arkası etmiyoruz. Bu ortada, enflasyona nazaran ayarlandığında, 1980 yılındaki doruğun bugünün fiyatları ile yaklaşık 196 dolar, 2011 tepesini ise yaklaşık 72 dolar düzeyine denk geldiğinin altını kalınca çizelim. Bir öbür deyişle, gümüş nominal olarak 50 dolar direncine yaklaşsa da, gerçek paha bakımından geçmiş dorukların hâlâ çok uzağında yer alıyor. Gümüşte 50 dolar zivesinin o denli ya da bu türlü geçileceğini düşünüyoruz. Bu suya bu barajın dayanamayacağını düşünüyoruz! Uzun yıllardır bu işi yapan biri olarak, tarihe uzun durum ile tanıklık etmenin de büyük bir keyif verdiğini ayrıyeten not etmem gerekiyor.
Tıpkı gümüş üzere, altının ons fiyatı da yedi haftalık kazanım serisi akabinde haftayı 3,885 dolar ile tüm vakitlerin doruğunda tamamlaması akabinde bu sabah 3,920 dolar ile tüm vakitlerin tepesini bir adım daha üste taşıdı. Teknik mânâda altında üstte 4,250 dolar düzeyini hedeflediğimizi bir kere daha not edelim. Öte yandan, bir müddettir mercek altına aldığımız brent petrolün en yakın vadeli kontratı geçen hafta %8 kıymet kaybetmesi akabinde 64 dolar düzeylerine kadar gerileyerek son dört ayın en düşük düzeyine geriledi. Altın petrol oranını ise adeta bir ihtar niteliğinde okuyoruz: düşen petrol fiyatları global iktisada olan itimadın zayıfladığını, yükselen altın fiyatları ise artan dehşet ve riskten kaçışı gösteriyor. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı birtakım üretici ülkelerden oluşan OPEC+ kümesi üyesi 8 ülke, kasım ayında üretimi beklentiler dahilinde günlük 137bin varil artırma kararı aldı. Bu sabah Brent petrol güne 65 dolar düzeylerinden başlıyor.
ABD’de hükûmetin kapanmasına karşın, ABD borsaları geçen haftayı yükselişle tamamladı. Siyasi krizin pay senedi rallisini bozmaması beklenirken, Fed’in faiz indirimine konsantre olan piyasalar şimdilik vur patlasın çal oynasın modunda. Her haftanın birinci cuması olduğu üzere, ABD’de kapalı olan hükûmet nedeniyle tarım dışı istihdam verisi de beklenildiği üzere açıklanmadı. En büyük 500 şirketin süreç gördüğü S&P500 endeksi yılbaşından bu yana %14 yükselirken, yaklaşan bilanço dönemine da merakla bekleniyor. Tarihî olarak son çeyreğin pay senetleri için en güçlü periyot olduğun da unutmamak gerekiyor.
Yeni gün ve hafta başlangıcında, Japonya’da iktidar Liberal Demokrat Parti (LDP), 64 yaşındaki muhafazakâr siyasetçi Takaichi’yi başkan seçerek ülkenin birinci bayan başbakanının önünü açtı. Takaichi, “Abenomics” (Japonya eski Başbakanı Shinzo Abe’nin) siyasetlerinin savunucusu olarak kamu harcamalarını artırmayı, vergileri düşürmeyi ve mali genişlemeyi sürdürmeyi planlıyor. YEN, haftanın birinci iş gününe, dolar karşısında %1,6 oranında sert bir paha kaybı ile başlarken, son iki ayın da en düşük düzeyine geriledi. İhracat odaklı Japonya borsası Nikkei, Takaichi siyasetlerinden ve zayıf YEN’den dayanak bularak %4,6 yükseldi. Asya’da koyu yeşil renk göze çarparken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de artılar görüyoruz.
Bu gelişmeler karşısında, Japonya Merkez Bankası (BOJ)’un yıl sonuna kadar faiz artırma mümkünlüğü %68’den %41 düzeyine geriledi. Pay senetlerindeki coşkuya karşın, uzun vadeli Japon tahvilleri sert satışla karşılaştı: 30 yıllık faiz %3,28’e çıkarak rekor düzeye yaklaştı. Takaichi’nin kamu harcamalarını artırma planlarının Japonya’nın borç yükünü büyütebileceği ve kredi notu telaşlarını artırabileceğini düşünüyoruz. Özetle, Takaichi’nin seçilmesini büyüme için olumlu, fakat YEN ve tahviller açısından riskli bir periyodun başlangıcı olarak okuyoruz.
Haftanın son iş günü, hem Türkiye’de, hem de KKTC’de açıklanan enflasyon sayıları piyasaların moralini bozdu. TÜİK bilgilerine nazaran Eylül ayında TÜFE %3,23 artış kaydederken, KKTC’de ise aylık gerçekleşme %5,39 oldu! Bu sonuçlarla, yıllık TÜFE enflasyonu uzun ortadan sonra bir evvelki ay düzeyinin üzerine taşındı: Türkiye %33,29 , KKTC %39,20. Türkiye’de yıllık üretici enflasyonu %26,59 ile son 8 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Enflasyon cephesinde katılık hatta yapışkanlık son dataların gölgesinde bariz bir hâl aldığını itiraf etmemiz gerekiyor.
Datanın ayrıntılarına indiğimizde, besin fiyatlarının hem Türkiye (%4,62) hem de KKTC’de (%5,87) yüksek enflasyona katkı koyduğunu görüyoruz. Eğitim kalemi, yeni akademik yılı başlaması ile beklenildiği üzere sırası ile %17,9 ve %25,09 ile enflasyonu daha da coşturmuş. Son iki yıllık vakit diliminde, TCMB’nin siyaset faizinin ortalaması %46 düzeyinde bulunurken, kelam konusu periyotta ortalama aylık enflasyon %2,92 seviyesinde gerçeklemiş. Cümleyi tersten okursak, tek başına faiz silahı enflasyonu dizginlemeye yetmemiş! Daha kolay bir anlatımla, TCMB’nin kemoterapi ilacı (faiz), kanseri (enflasyon) yenmekte tek başına başarılı olamamış. TCMB bugün faizi daha da artırsa, kira (barınma) mı düşecek, sıhhat mı, yoksa eğitim mi? Sıhhat ve özel okullara âdeta servet ödüyoruz, neden mi? Kamu misyonun tam olarak yerine getiremiyor. Kira kalemi aldı başını gidiyor, neden mi? Konutta arz açığı var. Doktora her gittiğimde fiyatların %25 arttığına şahit oluyorum. Kızımın okulların açılması ile özel dersleri başladı, geçen seneye nazaran en düşük artış %50! Nasıl düşecek bu enflasyon?
Dönelim artık asıl soruya. TCMB peş peşe yüksek gelen Ağustos ve Eylül ayı enflasyon sayıları akabinde 23 Ekim olağan PPK toplantısında nasıl bir adım atacak? Faiz indirimine devam ederse, piyasalara yanlış bir sinyal vereceği üzere şayet indirmezse, biraz daha dişinizi sıkın dediği sanayi başta olmak üzere gerçek kesimi daha da zorlanacak! Açıkcası, TCMB’nin yapacağını fazlası ile yaptığını, bu saatten sonra, tek başına para siyasetinin ‘canavarı’ yenmekte yetersiz kalacacağını düşünüyoruz. Yapısal ıslahat dediğimiz başlık ise bugünden yarına çabucak olacak birşey olmasa da, disiplinli bir atlet olarak, şunu çok açık bir halde söyleyeceğim: başlamak için eksiksiz olmak zorunda değilsin, fakat eksiksiz olmak için başlamak zorundasın!
Enflasyon verisinin son vakitlerde limoni biçimde olan piyasa modunu daha da bozması akabinde BIST100 endeksi haftanın son iş gününü %2 düşüşle tamamladı. TCMB’nin faiz indirmekte zorlanacağı beklentisi ile -faiz indirimlerinin yaradığı- bankacılık endeksi %4,4 paha kaybetti. Tahvil faizlerinde yarım puan kadar yükseliş dikkat çekerken, CDS risk primi ise sakin kalmayı tercih etti. Otoritenin denetiminde olan USDTRY kuru ise yeni haftaya 41,70 düzeyinin kıyısından başladığını not edelim. Öte yandan, iki yükselen birleşince, Türk insanın bir numaralı yatırım aracı gram altın da 5,260 TL ile rekor kırdı. Gümüşün gram fiyatı ise 65 TL düzeyine dayandı.
Haber akışında, Gazze savaşında ikinci yıl yaklaşırken, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, hem İsrail’in hem Hamas’ın Donald Trump’ın planının birtakım hususlarını kabul etmesine karşın savaşın şimdi bitmediğini söyledi. Taraflar rehine değişimi ve ateşkes mevzularında Mısır’da görüşmelere hazırlanırken, Washington sürecin çok süratli ilerlemesi gerektiğini vurguladı. Bu gelişmeler karşısında şekel üç yılın tepesine çıkarken, Tel Aviv borsası ise rekor kırdı. Gazze’de can kayıpları 67bin aşarken, savaşın sahiden sona erip ermeyeceği ise hâlâ bilinmeyen.
Rusya Ukrayna cephesinde ise, ABD’nin Ukrayna’ya uzun menzilli Tomahawk füzeleri vermeyi değerlendirmesi, barış umutlarını zayıflatırken jeopolitik tansiyonu yükselttiğini not edelim. ABD idaresi, Ukrayna’nın talebini değerlendirirken, mevcut stokların donanmaya ayrılmış olması nedeniyle sevkiyat mümkünlüğü düşük görünüyor. 2,500 kilometre menzilli Tomahawk’lar, Ukrayna’ya verilirse Moskova dâhil tüm Rusya’yı maksat menziline sokacak. Putin bu durumda ABD’nin fiilen savaşa dâhil olacağını söylerken, Washington’un Ukrayna’ya Rus güç altyapısı amaçları konusunda istihbarat sağladığı bildiriliyor.

ENFLASYON

Kaynak: İktisatbank Günlük Piyasa Bülteni’nden alınmıştır.