Makine ihracatı 2 ayda 4,3 milyar dolar oldu!
Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) tarafından paylaşılan makine imalat sanayi konsolide bilgilerine nazaran, 2025 yılının birinci 2 ayında Türkiye’nin özgür bölgeler dâhil toplam makine ihracatı 4,3 milyar dolar oldu. Rusya karşısında artık daha yalnız hisseden AB’nin tarihi bir dönüşümün eşiğinde olduğunu ve Türkiye’yi direkt etkileyecek değerli gelişmeler yaşandığını belirten Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, “Ticaret savaşlarında el yükselten Avrupa’nın silkinmesi hem iktisat ve sanayi alanlarında hem de dış güvenlik perspektifinde stratejik bir partner olarak Türkiye’nin ehemmiyetini tarihi bir noktaya taşıyor. Bu süreçte Türkiye’nin, makine üzere teknoloji ağır kesimlerdeki yatırım altyapısı daha da mana kazanıyor” dedi.
Makine imalat sanayi konsolide datalarına nazaran, Ocak-Şubat devrinde hür bölgeler dâhil toplam makine ihracatı %4,3 gerilemeyle 4,3 milyar dolar oldu. İhracatı ölçü bazında %8,8 gerileyen makineciler, ortalama ihracat ünite fiyatlarını %5 artırdı. Bu yılki kısa çalışma takviminin de tesiriyle Şubat ayı ihracatı bedel bazında %5,8, ölçü bazında %11,6 geriledi. Yıllıklandırılmış bilgilere nazaran ise ihracattaki azalma %1,8 düzeyinde kalarak 24 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracatın %11,1 azaldığı Almanya’daki sakinliğin tesirlerini hisseden bölüm, ithalat yaklaşımı kökten değişen ABD pazarında %14,3 düşüş yaşadı. ABD ve Rusya’ya ihracattaki düşüş bir evvelki aya nazaran yavaşlasa da yaygınlaşan yaptırımlar altında Rusya’ya makine ihracatı aylık 100 milyon doların altına geriledi. İtalya, Birleşik Krallık ve İspanya, Polonya ve Romanya’da sağlanan artışlar ana pazarlardaki daralmayı bir ölçüde dengeledi. Deri sürece makineleri, hadde ve döküm makineleri ile inşaat ve madencilik makineleri 2 aylık periyotta %20’nin üzerinde düşüşler gerçekleşen alt kısımlar olurken, türbin, turbojet ve hidrolik sistemler, dokumacılık ve konfeksiyon makineleri, ambalaj makineleri ile içten yanmalı motor ve aksamı ihracatında ise %10 üzerinde artışlar sağlandı.
“Silkinen AB’de moraller yüksek”
Ülkelerin dış ticaret ve savunma paradigmalarının tarihi dönüşüm yaşadığı bir periyot içinde alınan stratejik kararların Türkiye boyutunu masaya yatıran Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu şunları söyledi:
“Yeni ABD idaresinin, NATO ortak çıkarları da dahil olmak üzere müesses nizamın farklı alanlardaki beklentilerinin dışına çıktığı kuralsızlık ortamı bütün ülkelerin savunma ve altyapı yaklaşımlarını gözden geçirmelerine neden oluyor. Rusya karşısında artık daha yalnız hisseden AB tarihi bir dönüşümün eşiğinde ve Türkiye’yi direkt etkileyecek kıymetli gelişmeler yaşanıyor. Almanya’nın acil altyapı ve savunma yatırımlarına her yıl 50 milyar euro ayıracak olması ve daha yüksek savunma harcamaları için anayasadaki borç freninin gevşetilmesi; bu ülke için 80 yıllık bir paradigmanın değişmesi demek. ReArm Europe planıyla gündeme gelen 800 milyar euroluk minimum harcama bütçesi ise daha evvel ABD’de görmeye alışık olduğumuz bir nakdî bolluğu Avrupa’da da göreceğimiz manasına geliyor. Bu rüzgâra ek olarak, ECB’nin faiz indirimlerine başlamasının ekonomik canlılığı artıracağı beklentisi, Avrupalı şirketlerin piyasa pahalarını yükseltiyor. Ticaret savaşlarında el yükselten eski kıtanın silkinmesi hem iktisat ve sanayi alanlarında hem de dış güvenlik perspektifinde stratejik bir partner olarak Türkiye’nin değerini tarihi bir noktaya taşıyor. Türkiye’nin, makine üzere teknoloji ağır dallardaki yatırım altyapısı daha da mana kazanıyor.”
“İhlal edilemez bir Tek Pazar bizim için avantaj”
Almanya’da makine ve ekipman üretim şirketlerinin dış pazarlarda değerli kayıplar yaşadığı, makine ihracatının 2024 yılında nominal olarak %5,0 oranında düştüğü bir ortamda, devlet merkezli bu teşebbüslerin kaçınılmaz olduğunu belirten Karavelioğlu şunları söyledi:
“Alman Sanayi Federasyonu’nun (BDI) araştırmasına nazaran Almanya’daki şirketlerin üçte birinin artık bu ülkeye yatırım yapmak istemediği bu periyotta, yeşil dönüşümün 2030 yılına kadar tam manasıyla gerçekleştirilebilmesi için gereken 1,4 trilyon euroluk ek yatırımın nasıl karşılanacağı konusu muallakta görünüyor. Rekabetçilik konusundaki sıkıntılarını aşmak üzere dört koldan yeni arayışlarını sürdüren AB’de geliştirilen Pak Sanayi Mutabakatı bu emelle bürokrasiyi azaltmayı, Tek Pazarı yeni üyelerce ihlal edilemeyecek biçimde güçlendirmeyi, dijitalleşme ve inovasyonu teşvik ederek genç jenerasyonların azalan ilgisini dönüşüm süreci içinde pekiştirmeyi hedefliyor. Kolaylaşma paketleriyle sanayi siyasetlerini yenilemeyi içeren bu süreçte ABD’nin tarife pürüzlerine karşı de-risking, yani riskten arınma araçları geliştirmeye çalışan AB, kendisiyle entegre bir üretim ve ticaret sistemine sahip olan Türkiye’ye biraz daha yakınlaşacaktır. 30. yaşını dolduran Gümrük Birliği’nin yeşil ve dijital dönüşüm ile rekabetçiliği merkeze alarak güncellenmesi biraz daha önümüzü açacaktır.”
“Biz de mütekabiliyet temelli stratejiler geliştirmeliyiz”
Rekabetçiliği sürdürülebilir kılmak ve pazar çeşitliliğini artırmak için gerekli ekosistemleri büyütecek düzenleyici çerçeveler oluşturan AB’nin de-risking siyasetlerini ele alan Karavelioğlu şunları tabir etti:
“AB bir taraftan Küresel Gateway projesiyle tedarik zincirlerini şekillendirmeye çalışırken, MERCOSUR ülkeleri ve Güney Kore üzere yükselen pazarlarla yeni Hür Ticaret Mutabakatları imzalıyor. Hindistan’ı ‘benzer fikirlere sahip emniyetli ortak’ olarak tanımlayan AB’nin bu ülke ile geliştirdiği STA tamamlandığında kelamda %7,5 ama sektörel yahut bölgesel eklerle %30’u bulan orandaki gümrük vergileri ortadan kalkacak, ülkenin modernizasyon sürecinde Avrupa’nın makine ve ekipmanlarına olan talebi süratle artacak. Son 5 yılda denk olmayan vergiler nedeniyle Türkiye’nin Hindistan üzerinden ithal ettiği makinelerin fiyatı katlanarak 1 milyar doları aşarken, yıllık 270 milyon dolara lakin ulaşan ihracatımızla potansiyelimizin çok gerisinde kaldık. ABD’nin şimdi bizi etkilemeyen korumacılık tedbirleri ufukta bir risk olarak beklerken, biz de kendi de-risking politikalarımızı geliştirmeli, Hindistan üzere makine talebinin yüksek olduğu pazarlar ile emsal STA’lar hayata geçirmeliyiz. Yalnızca Hindistan’da değil, makine imalatçılarının yüksek vergilerle korunduğu ve bu nedenle ihracatımızın ithalatı karşılama oranı ihmal edilebilir durumda seyreden Uzak Asya’nın genelinde ABD’nin de hedeflediği mütekabiliyet temelli stratejiler geliştirme gereksinimimiz var.”
“Euro’nun güçlenmesi kur baskısının tesirlerini hafifletir”
Karavelioğlu sıkılaşma siyasetlerine bağlı olarak ikinci ve üçüncü çeyrekte daralan makine ve teçhizat yatırım harcamalarının son çeyrekte %4,2 artarak yine büyüme gösterdiğine dikkat çekerek kelamlarını şu biçimde tamamladı:
“Genel imalat sanayiinin %0,5 büyüdüğü geçen yılda makine ve teçhizat sanayi %8,5 daralan üretimiyle önemli ezaya girdi. Talep tarafında süren sakinliğe ek olarak içeride ve dışarıda rekabetçiliğimizi sınırlayan kur düzeyleri, yeni siparişlerde ve hasebiyle pazar paylarımızda telafisi güç kayıplara sebep oluyor. Makul düzeylere süratle inmiş üretici fiyat endeksleri yüksek enflasyonun sorumlusunun yerli endüstrici olmadığını gözler önüne seriyor ve yeni yatırımlar için umut veriyor olsa da finansman tarafında uygun şartların bir süre daha oluşamayacağı anlaşılıyor. Bu koşullar altında, ihracatımızda yüklü bir hisseye sahip olan euro’nun son devirde sergilediği yükseliş trendi, AB’den gelecek talebi destekleyecek ve enflasyon kur makasındaki açılmanın firmalar üzerinde oluşturduğu baskıyı azaltabilecek olumlu bir etken olarak kıymetlendirilebilir.”
