Macron’dan Tarihi Adım: Filistin’i Tanıma Kararı Batı Demokrasileri Üzerinde Baskı Oluşturuyor
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Filistin devletini resmen tanıyacağını açıklaması, sadece Orta Doğu’daki gelişmelere değil, Batılı demokrasilerin dış siyaset istikrarlarına de taraf verecek nitelikte. Fransa, bu kararla birlikte G7 ülkeleri ortasında Filistin devletini tanıma iradesini gösteren birinci ülke olurken, Avrupa Birliği içinde de bu bahiste adım atan en güçlü aktör pozisyonuna geldi. Macron’un kararının Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda resmen ilan edilmesi bekleniyor.
Filistin Açıklaması ve Zamanlamanın Anlamı
Macron, yaptığı açıklamada bu kararın, Gazze’deki derinleşen insani kriz ve milletlerarası hukuka olan bağlılık çerçevesinde alındığını belirtti. “Ortadoğu’da adil ve kalıcı bir barış” vurgusuyla alınan bu kararın, Fransa’nın uzun müddettir sürdürdüğü diplomatik durumla dengeli olduğu söz edildi. Halihazırda yaklaşık 140 ülke Filistin’i devlet olarak tanımış durumda; fakat Batılı ülkelerin büyük bir kısmı, bu tanımayı İsrail-Filistin müzakerelerinin bir sonucu olarak görme eğiliminde.
Fransa’nın kararı, Ramallah’ta ve Batı Şeria’daki Filistinliler ortasında memnuniyetle karşılandı. Bölge halkı, bu adımı “ahlaki bir taahhüt” olarak değerlendirirken, sadece tanımanın kâfi olmayacağını ve İsrail’e yaptırım uygulanması gerektiğini lisana getiriyor. Buna karşılık İsrail, etnik paklık ve soykırım suçlamalarını kesin bir lisanla reddediyor. Başbakan Benjamin Netanyahu, toplumsal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, mevcut şartlarda tanınacak bir Filistin devletinin “İsrail’i yok etme rampasına dönüşeceğini” savundu.
Batı Cephesinde Yansılar: Almanya ve ABD’den Aralı Duruş
Macron’un çıkışı sonrası Almanya’dan gelen açıklamalar, Batı’nın bu mevzuda yekpare bir duruş sergilemediğini gösteriyor. Berlin idaresi, kısa vadede Filistin’i tanımayı planlamadığını bildirirken, İsrail’in Gazze’deki insani felaketi derhal ve esaslı biçimde hafifletmesi gerektiğini vurguladı. Alman hükümeti, Filistin’in tanınmasını iki devletli tahlil sürecinin kesin adımı olarak gördüğünü ve şu an için bunun zamanlamasının uygun olmadığını belirtti.
ABD tarafında ise Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fransa’nın adımını “sorumsuzca” olarak tanımladı. Rubio, bu kararın sırf Hamas propagandasına hizmet edeceğini ve barış sürecini geriye götüreceğini tabir etti. Bu yorumlar, Washington’un Orta Doğu siyasetinde hâlâ temkinli ve İsrail yanlısı bir çizgiyi koruduğunu ortaya koyuyor.
E3 Bildirisi: İsrail’e Hudut Çizen Ortak Tutum
Fransa, Almanya ve İngiltere’den oluşan E3 kümesi, Gazze’deki insani duruma ait ortak bir bildiri yayımladı. Bu bildiride, bölgedeki durum “insani felaket” olarak nitelendirilirken, İsrail’in işgal altındaki topraklarda egemenliğini pekiştirme gayretlerine karşı çıkıldığı net formda belirtildi. Bu çıkış, sadece Gazze’de değil, Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşim siyasetlerine da tenkit getiriyor.
Bildiri, İsrail hükümetinin iki devletli tahlilden uzaklaştığına dair kaygıları lisana getiriyor ve milletlerarası hukuka muhalif olan yerleşimlerin artırılmasına yönelik planlara açık bir ikaz niteliği taşıyor. Netanyahu’nun son periyotta iki devletli tahlil fikrini büsbütün rafa kaldırdığı tarafındaki değerlendirmeler, bu bildirinin art planında kıymetli bir rol oynuyor. E3 ülkeleri, böylelikle sadece insani değil, siyasi hudutları da yine çizmeye yönelik bir irade sergiliyor.
Macron’un İç Siyasetteki Hesapları ve Liderlik Arayışı
Macron’un bu atağının sadece dış politik motivasyonlara dayanmadığı da yorumcular tarafından sıkça lisana getiriliyor. Fransa’da artan toplumsal baskı, bilhassa sol partiler ve Müslüman kökenli seçmenlerin talepleri, Cumhurbaşkanı üzerinde bu istikamette adım atma baskısını artırmış durumda. Jean-Luc Mélenchon üzere isimlerin İsrail aykırısı telaffuzlarıyla ön plana çıkması, Macron’un merkez siyaseti yine şekillendirme uğraşında bu adımı destekleyici bir taban oluşturuyor.
Ayrıca sağ popülist Ulusal Cephe’nin (Rassemblement National) lideri Marine Le Pen’in, babası Jean-Marie Le Pen’in antisemitist çizgisinden uzaklaşıp İsrail ile daha yakın bağlantılar kurması, siyasi yelpazedeki konumların tekrar düzenlenmesine neden oldu. Macron’un bu ortamda “insani tahlil yanlısı” bir önder olarak öne çıkma stratejisi benimsediği düşünülüyor.
Öte yandan Macron’un bu adımı, siyasi mesleğinin sona ermediğini de gösteriyor. İki yıl sonra vazife mühleti dolacak olan Cumhurbaşkanı’nın tekrar aday olması mümkün değil, lakin milletlerarası bir rol ya da gelecekteki bir kampanya için şimdiden durum aldığı belirtiliyor. Kimi yorumcular, Macron’un kendisini barış yapan bir önder olarak konumlandırarak tarihi bir miras bırakmak istediğini savunuyor.
Sonuç: Batı’da Yeni Bir Devrin Eşiğinde mi?
Macron’un Filistin’i tanıma kararı, Batı demokrasileri için önemli bir dönüm noktası olabilir. Bu adım, sırf Fransa’nın dış siyasetini değil, Avrupa’nın İsrail-Filistin denklemine yaklaşımını da tekrar şekillendirme potansiyeli taşıyor. Almanya’nın temkinli duruşu ve ABD’nin direkt eleştirisi, bu yeni sürecin kolay olmayacağını gösteriyor. Lakin Macron’un bu yiğit çıkışı, başka ülkeleri benzeri adımlar atmaya zorlayabilir.
Eylül ayında Birleşmiş Milletler’de yapılacak resmi duyuruyla birlikte, gözler İngiltere, Kanada ve öbür Batılı ülkelerin vereceği reaksiyonlara çevrilecek. Macron, bu adımıyla hem ulusal hem de memleketler arası seviyede yeni bir tartışma başlatmış durumda. Filistin’in tanınması sorunu, artık yalnızca bir “barış süreci sonu” konusu olmaktan çıkarak, Batı’nın insan hakları, hukuk ve diplomasi eksenindeki ahlaki pusulasını yine tanımladığı bir test haline gelmiş görünüyor.
