KİB SABAH Analizi: Yangını TCMB bastırdı. Şimdi gözler güvenin yeniden tesisinde…
Geride bıraktığımız hafta, Türkiye’nin siyasi ikliminde yaşanan değişiklik Türk mali piyasalarında adeta erimeye neden oldu. Önünü göremeyen yatırımcıların artan itimat erozyonu ile zedelenen hukuk ve demokrasi kavramlarına paralel önüne gerisine bakmadan sat düğmesine basması ve konum azaltmaya gitmesi akabinde Borsa İstanbul %17’ye yakın gerilerken, borsadaki şirketlerin piyasa bedeli trilyonlarca TL geriledi.
Teknik göstegeler SAT diyince…
Belki teknik bir ibare olacak fakat, bir anda USDTRY kurunun 36,60’lı düzeyden 42,00 düzeyine yükselmesi ile Value at Risk (VAR) (bir yatırımın belli bir müddette, belli bir olasılıkla ne kadar ziyan edebileceğini varsayım eden bir ölçüdür) metriğin pek çok portföy modellemesinde tetiklenmesi ile başlayan TL varlıklardan çık tarafında buyruklara paralel iki yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizi %38 düzeyinden %50 düzeyine kadar yükseldi. Uzun bir müddettir TCMB’nin kuru savunarak büyük dalgalanmalar müsaade vermeyeceği tarafında artan inancın de sarsılması sonrası yurt içi yatırımcıları da ruh hâlinin bozulduğunu itiraf etmek gerekiyor.
Döviz piyasası panik yaptı
Bu minvalde, Hazinenin borçlanma maliyetinin önemli bir formda artması, Türkiye’nin yabancı indinden risklerini gösteren beş yıl vadeli CDS risk priminin de 75 baz puan artışla 323 baz puan düzeyine yükselerek son bir yılın en yüksek düzeyine ya da mahallî seçimler öncesi Mart 2024 düzeyine geri döndü.
Yurt dışı yatırımcıların bir anda TL varlıklardan çıkıp USD taleplerine yurt içi yerleşiklerin de eklenmesi ile döviz piyasası Çarşamba sabahı denetimden çıkarken, devamında TCMB’nin kamu bankaları ile piyasa müdâhil olması akabinde birinci nazarda 11,2 milyar dolar satan TCMB, ardından Perşembe ve Cuma günü (bugün açıklanacak datalar ile teyit edeceğiz) piyasa kulislerine nazaran yaklaşık 5 milyar dolar daha satarak toplam 20 milyar dolara yakın rezerv kaybı yaşadı.
TCMB önlem üstüne tedbir alıyor
Her ne kadar husus ekonomik olmasa da, uzun bir müddettir uyguladığı dezenflasyon programının sekteye uğramaması ismine TCMB artan riske karşı Türk Lirası’nın getirisini artırmak ve rezervlerdeki erimeyi ve CDS primindeki yükselişi frenleyebilmek üzere program dışı ya da ani bir Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı kararı alarak gecelik borç verme faizini %44’den %46’ya yükselterek faiz koridorunu genişletmek zorunda kaldı. Bir hafta vadeli repo ihale faizi olan siyaset faizi olan %42,50’den piyasaya para vermeyi de durduran TCMB’nin piyasada iş gören faiz oranını %45,72 düzeyine itmesi ardından defacto olarak faizin neredeyse dört baz puan birden artmış olduğunun altını çizelim!
Uzun bir müddettir dövizin tek alıcısının yalnızca TCMB olduğu ve aldığı döviz karşılığında piyasa TL vermesi nedeniyle piyasada likidite fazlası olduğunu ve iş gören faizin TCMB’nin borç alma yani faiz koridorunun alt bandına (%41) yakın bir yerden geçtiğini hatırlatalım. Lâkin, son günlerde rollerin süratle değişmesi sonrası piyasaya TCMB’nin sattığı devasa büyüklükte döviz sonrası TL’nin de piyasadan geri çekilecek olması (sterilizasyon) ile likidite kaidelerinin her geçen gün biraz daha sıkılaşacağını göz gerisi etmemek gerekiyor!
Bundan sonra ne olacak?
Buraya kadar özetlemeye çalıştığım finansal tahribatı güzel makus finansal müellifliği olan okurlarımız gözlemlediklerini pekâlâ biliyoruz. Asıl mevzu, bundan sonra süreç nasıl cereyan edecek? Siyasi iklimde yaşanan bozulma nereye kadar devam edecek, kaybolan yatırımcı inancı, hak hukuk üzere zedelenen kavramlar nasıl yine tesis edilecek? En son analizde ise TL ve TL cinsi varlıklardan uzaklaşma eğilimi ne kadar daha devam edecek? Elbette biz misyonumuz gereği siyasi yorum yapmamız mümkün olmadığı üzere türel bilgimizin de epeyce sığ olduğunu peşinen belirtelim.
Piyasalara siyaset taraf verecek
Dün, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun “yolsuzluk” argümanı ile tutuklanmasına karar verildi. Karar kamuoyunda ve muhalefet cephesinde büyük reaksiyonla karşılandı. Toplumsal ve siyasi tansiyon yükselirken, en çok gerçekleşmesinden telaş edilen senaryo yani sokakların ‘karışması’ ise çok şükür gerçekleşmedi. Tutuklamanın “terör örgütüne yardım” suçlamasıyla olmasa, İBB’ye kayyum atanmasının da önüne geçti. İBB Meclisi vekil belediye liderini seçeceğini de not edelim. Bu ortada, CHP’nin Cumhurbaşkanı adaylığı için yapılan ön seçimde İmamoğlu’na 15 milyon oy çıkarken, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Yavaş erken seçim talebinde bulundu.
Bir ölçüde sakinleşme mümkün
Eğer yeni haftada yeni bir şok ile karşı karşıya kalmazsak, piyasa penceresinden bakılırsa, Cuma günü, hafta sonu riski almak istemeyen ya da hafta korkusu ile yapılan abartılı fiyatlamanın bir nebze de olsun törpülenmeye meyil tutacağını -hatalı olabiliriz- düşünüyoruz. Gözler siyasi cepheye çevrilse de, bir taraftam da AB ve ABD ile Türkiye bağlarında olacaktır ki bu cenahtan yeni haberler gelmek ihtimâli yüksek görünüyor.
Hatta, pazartesi günü kaleme aldığımız raporumuzda belirttiğimiz Türkiye olumlu ekosistem geçerliliği korusa da, yatırımcıların takdir edeceğiniz üzere konsantrasyonu şu anda diğer bir noktaya çevrildi. Hafta sonu, Trump’ın Türkiye’ye F-16 ve hatta F-35 satışına tekrar olumlu yaklaştığı, CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasının da gündeme geldiğini de hatırlatmak isteriz.
TCMB nöbette, güçlü TL siyasetini savunacak
Hafta sonu yaşanan gelişmeler sonrasında Türk mali piyasalarının haftaya olumsuz bir seyirle başlayabilme ihtimâlini göz gerisi etmesek de, TCMB’nin devrede kalmaya devam edeceğini ve gerekli görmesi durumunda risk / getiri bağlantısına paralel TL kullanmayı daha da değerli hâle getirmekten imtina etmeyeceğini düşünüyoruz. Bu da kur üzerinde baskının azalmaya yüz tutacağı mânâsına geleceğini düşünüyoruz.
Yabancı yatırımcının gelişmeleri nasıl fiyatlamaya devam edeceğini tam olarak kestiremesek de, ucuzlayan pay senetlerine yurt içi yerleşiklerin ilgisinin yine artacağını düşünüyoruz. Teknik mânâda ana endekste değerli bir düzeye olan 8,700 düzeylerine bakacağız.
Faizin artış eğiliminde olması, bankacılık payları ve gayrimenkul ilintili paylar için yeterli bir haber olmadığının altının çizmemiz gerekiyor. XBANK geride bıraktığımız haftada %26,50 düştü! SPK dün gece borsaya dayanak için birçok yeni karar açıklarken, açığa satışı bir ay mühlet ile yasakladı. Her vakit söylediğimiz üzere, risk idaresine dikkat ederek mutlak surette panik aksiyonlarından uzak durmamız gerekiyor. USDTRY kuru birinci süreçlerde 38,00 düzeyinde eşleşiyor.
Her ne kadar, TCMB’nin yapılacak olanları hızla yaptığının altını çizmek istesem de, hafta sonu Bankalar Birliği ile düzenlediği teknik toplantıda, ilgili tüm kurumların yakın işbirliğiyle, istikrarın sürdürülmesi için piyasa kuralları içinde her türlü aracın aktif bir formda ve kararlılıkla kullanılmaya devam edileceği belirtildi. Bu minvalde, toplantı sonrası Reuters haberlerinden de takip ettiğimiz kadarıyla TCMB’nin ‘kararlı’ duruşunu müdafaaya devam ettiğini, gerekenin de proaktif olarak yapılmaya devam edileceği tarafında bildirilerinin ön plana çıktığını görüyoruz. Daha kolay bir anlatımla, TCMB’nin artan riske karşı getiriyi artırıp likiditeyi de kısarak güç günlerde büyük bir faiz vererek özveri ile biriktirdiği döviz rezervlerini de kullanarak yangını denetim altına alabilecek araç, gereç ve gücü olduğunu unutmamak gerekiyor! Bundan sonraki sürecin yatırımcı itimadında yaşanacak itimat tesisine paralel ilerleyeceğini düşünüyoruz. Yaşanan tahribatın enflasyondan büyümeye, hatta artan faiz daralan likidite ile şirket kârlarına tesiri kuşkusuz olumsuz olacaktır. Bu nedenle, ortamın hızla olağanlaşması gerektiğini düşünüyoruz.
Dış piyasalar
Yeni gün başlangıcında, Japonya’da Mart ayında fabrika faaliyetleri üretim ve yeni siparişlerdeki düşüşle son bir yılın en süratli daralmasını yaşarken, hizmet dalı de beş ay sonra birinci sefer küçülmeye geçti. Artan maliyetler, işgücü badiresi ve global ticaret meçhullüğü nedeniyle genel iş görünümü Ağustos 2020’den bu yana en düşük düzeye geriledi. Japonya’nın Nikkei endeksi haftaya yatay başlarken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde görülen hafif yükselişin, Asya cephesine sonlu yansıdığını görüyoruz. Yaklaşan ABD tarifeleri yatırımcıların temkinli kalmasına neden olurken, Japonya’da Mart ayında fabrika faaliyetleri üretim ve yeni siparişlerdeki düşüşle son bir yılın en süratli daralmasını, hizmet kesiminin de beş ay sonra birinci sefer küçülmeye geçmesi ön plana çıktı.
Altın ve öbür alternatif yatırım araçları
Asya piyasalarında hâkim renk kırmızı olsa da, satış baskısının kuvvetli olmadığını görüyoruz. Altının ons fiyatı tepe düzeylerden bir adım da olsun uzaklaşarak 3,020 dolar düzeyinden süreç görürken, gümüş ise 33-34 dolar bandında kalmaya devam etti. Gümüşte asıl hareketin şayet gücünü toplarsa 35 dolar sonrasında başlayacağını unutmamak gerekiyor. Öncesinde heyecana kapılmamak gerektiğini düşünüyoruz.
Direnişin parası bitcoin tekrar 87bin dolar düzeyine toparlanırken, Avrupa cephesinde Almanya üstün harcama paketi ile şaha kalkan tahvil faizlerinin, Kıta Avrupasından borçlu ve kırılgan olan öteki ülkelerin de borçlanma maliyetlerini artırarak risk ögesi yarattı. Hızlı bir depara kalkan EURUSD paritesi yorulma emareleri göstermesi sonrası 1,08 düzeyinin tabanlarına kadar çekilirken, teknik mânâda daha da aşağıda 1,0680 düzeyini takip edeceğiz. Mali piyasaların gündeminde bugün Almanya, Euro Bölgesi ve ABD’de açıklanacak PMI bilgileri takip edilebilir.
Emre Değirmencioğlu (@emredegirmenci5), Küme Müdürü, Hazine Bölümü, Kıbrıs İktisat Bankası
