İŞ YATIRIM: Para Nereye Gidiyor?
Yabancı Sermaye Akımları Zayıf Seyrini Koruyor
7-11 Temmuz haftasına ilişkin bilgileri pahalandıran İş Yatırım Ekonomisti Dağlar Özkan, “Para Nereye Gidiyor?” serisinin yeni kısmında piyasa hareketlerine dair kıymetli ayrıntıları aktardı. Kelam konusu haftada pay senedi piyasasında yaklaşık 180 milyon dolarlık hudutlu bir yabancı girişi gözlemlendi. Bu sayı son aylardaki haftalık ortalama 200 milyon dolarlık giriş eğilimiyle uyumlu seyretti.
Tahvil tarafında ise evvelki haftada gerçekleşen yaklaşık 3 milyar dolarlık güçlü girişin akabinde 1 milyar dolarlık bir yabancı çıkışı yaşandı. Bu çıkışın yaklaşık yarısının kalıcı nitelikte olmadığı, süreksiz olarak elde tutulan tahvillerin elden çıkarılmasından kaynaklandığı belirtiliyor. Eurobond piyasasında ise toplamda ufak çaplı hareketler gözlemlenirken, Hazine eurobondlarından çıkışlar, banka eurobondlarına olan yönelimle dengelenmiş durumda. Özel kesim tahvillerinde ise ihraçsız bir haftada doğal olarak büyük hareketler yaşanmadı.
Yerleşik Yatırımcılarda TL Mevduata Güçlü Yönelim
Yerleşik yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarında 1.6 milyar dolarlık bir artış yaşanırken, bu artışın tamamı hukukî bireyler kaynaklı oldu. Gerçek bireylerin döviz hesaplarında ise hafif bir düşüş dikkat çekti. Bu tablo, aylık ortalamalarla değerlendirildiğinde önemli bir dolarizasyon tasası yaratmıyor.
Buna karşılık Türk lirası vadeli mevduat hesaplarındaki artış dikkat alımlı seviyede. Son bilgilere nazaran, KKM dışındaki TL mevduat hesaplarında 186 milyar TL’lik bir yükseliş görüldü. Tüm yatırımcı kümelerinin (gerçek şahıslar, hukukî şahıslar, kamu ve banka dışı finansal kuruluşlar) tıpkı anda TL vadeli mevduata yönelmesi, Türk lirasına olan itimadın arttığını gösteriyor. Bankacılık sistemindeki TL mevduat oranı %59,2’den %59,7’ye yükselirken, döviz oranı %38,4’ten %38’e geriledi. KKM hissesi da düşüşünü sürdürerek %2,3 düzeyine indi.
Borçlanma Araçlarında Yerli Talep Güçlü
Borçlanma araçları cephesinde bilhassa Eurobond piyasasında yerleşik yatırımcıların taleplerinin güçlü olduğu gözlemleniyor. Son iki haftada yaklaşık 1 milyar dolarlık alım gerçekleştiği ve bu alımların büyük kısmının yatırım fonları aracılığıyla yapıldığı belirtiliyor. Gerçek şahıslar yahut şirketler direkt Eurobond alımı gerçekleştirmedi.
Devlet iç borçlanma senetlerinde ise yerli yatırımcıların ilgisi devam ediyor. Bilhassa hane halkının Şubat ayından bu yana istikrarlı biçimde devlet tahvili alımı yaptığı ve bu haftada da 9 milyar TL’lik kısmı hane halkından olmak üzere toplamda 24 milyar TL’lik bir giriş olduğu belirtiliyor. Bu eğilimin değişmediği sürece altının çizilmeye devam edileceği vurgulanıyor.
Menkul değer yatırım fonlarına ise toplamda 69 milyar TL’lik bir giriş gerçekleşti. Bu meblağın yaklaşık 40 milyar TL’si para piyasası fonlarından geldi. Evvelki haftalarda para piyasası fonlarına olan ilginin zayıfladığı gözlemlense de, son datalarla birlikte bu fonların tekrar güçlendiği tabir ediliyor. Döviz fonlarına da Haziran ayından bu yana yapısal bir ilgi olduğu belirtilse de, son haftada para piyasası fonlarının gerisinde kaldığı kaydediliyor.
Rezervlerde Güçlü Artış: Swap Hariç Net Konumda İyileşme
Merkez Bankası’nın rezerv bilgileri incelendiğinde, 17 Temmuz prestijiyle brüt döviz rezervlerinin 170 milyar dolara ulaştığı, Temmuz ayı boyunca yaklaşık 17 milyar dolarlık bir artış yaşandığı görülüyor. 19 Mart öncesi düzeylere yaklaşan bu rezerv artışının 30 milyar dolarlık kısmının, altın fiyatlarındaki artış ve swap süreçleriyle bağlı olduğu belirtiliyor.
Swap hariç net döviz konumu ise Temmuz ayında besbelli bir güzelleşme göstererek 27 milyar dolarlık artışla toparlandı. Bu güzelleşmenin yaklaşık 8 milyar dolarlık kısmı altın fiyatlarındaki yükselişten kaynaklanırken, geri kalan 19-20 milyar dolarlık kısım gerçek rezerv artışını temsil ediyor.
İç Talepte Sektörel Ayrışmalar Dikkat Çekiyor
Kartlı harcamalardaki eğilimler incelendiğinde, Temmuz ayında tüketimin kuvvetlendiği görülüyor. Yıllık bazda %58’lik bir artış hesaplanırken, enflasyonun %34 düzeyinde iddia edildiği bir ortamda, tüketici harcamalarında gerçek artış yaşandığı bedellendiriliyor. Sektörel bazda ise bar ve cümbüş harcamaları ile kişisel emeklilik katkı hisselerinde gerileme dikkat çekiyor.
Elektrikli elektronik eşya, sigorta ve havayolları üzere kesimlerde ise hala zayıf seyir gözlemlenmekle birlikte, bu alanlarda hudutlu bir toparlanma işareti mevcut. Son aylarda bu bölümlerde %10-15 aralığında yıllık artış oranları gözlemleniyor. Tüketici eğilimindeki bu dönüşüm, birtakım takvim tesirleri ve mevsimsel faktörlerle birlikte değerlendirildiğinde süreksiz dalgalanmalara işaret edebilir.
Genel tabloya bakıldığında, yerli yatırımcıların TL varlıklara olan ilgisinin arttığı, yabancı yatırımcıların ise sonlu da olsa konum almaya devam ettiği görülüyor. Merkez Bankası rezervlerinde yaşanan artış, para siyaseti açısından olumlu bir sinyal olarak öne çıkıyor. Önümüzdeki haftalarda KKM’den çıkışların devam etmesi ve TL mevduatın daha da güçlenmesi bekleniyor.
