İran’da su bitti!!!

İran’da Su Krizi Yeni Bir Evreye Girdi: Üç Baraj Kurudu, Sekiz Baraj Kritik Eşiklere Yaklaştı

İran’da su krizi artık mevsimsel bir sorun olmaktan çıkarak, kalıcı ve yapısal bir sorun haline geldi. Resmî bilgilere nazaran ülkenin üç büyük barajı büsbütün kurumuş durumda; sekiz baraj da kritik düzeylere yaklaşmış durumda. Depolama hacimleri geçen yıla nazaran yüzde 25’in üzerinde azaldı.

Başkent Tahran, 15 milyonu aşkın nüfusuyla en riskli bölgelerden biri olarak öne çıkıyor. Uzmanlar, içme suyu kaynaklarının Ekim ayına kadar tükenebileceği ihtarında bulunuyor. İsfahan ve Huzistan üzere merkezi ve güneybatı bölgeleri, daha evvel de su kıtlığı yaşamalarına karşın, yıllardır çözülmeyen altyapı problemleri, iklim değişikliği ve kronik idare yanlışlarıyla karşı karşıya. Bu yıl barajlara gelen su ölçüsü yüzde 40’dan fazla azalarak 24 milyar metreküpe geriledi. Depolama hacmi ise yalnızca 20 milyar metreküp olarak açıklandı – geçen yılın tıpkı devrine nazaran önemli bir düşüş kelam konusu.

Su kaynaklarından çok çekim, yer altı su düzeylerinin çarpıcı formda düşmesine yol açtı. Bu durum birebir vakitte kuraklığın sadece çevresel bir problem olmadığını, siyasi, ekonomik ve toplumsal krizlere de dönüştüğünü gözler önüne serdi. Kırsal alanlarda, suya dayalı tarım faaliyetlerini sürdüren topluluklar artık çiftçiliği bırakıp kent merkezlerine göç etmek zorunda kaldı. Bu akış, kent etrafındaki gecekondu yerleşimlerini, barınma, sıhhat ve ulaşım sistemlerini derinden etkiledi.

Ekonomik bedel de ağır: Tarım kesimi darbe alırken, besin fiyatları yükseldi ve ithalata bağımlılık arttı. Sanayi kesitinde, petro-kimya ve ağır imalat üzere su bağımlı dallarda üretim düşüyor, işsizlik artıyor. Su kısıtlamaları ve itimat kaybı, devlet kurumlarına olan halk inancını zedeliyor. Dağıtımdaki adaletsizlik, bölgesel protestolara neden oldu – bilhassa İsfahan ve Huzistan’da çiftçiler, işsizler ve çevreci aktivistler sokaklara döküldü.

Teknik tedbirler sırf vakit kazandırır. Asıl tahlil, su idaresinde kapsamlı ıslahatlar: şeffaflık, eşit dağıtım, hesap verebilirlik ve uzun vadeli çevresel planlama kural. Kırsal iktisatların çeşitlendirilmesi, kent baskısını hafifletmek ve kamusal inancı yine tesis etmek için kritik değer taşıyor.

Uzmanlar uyarıyor: Aksiyona geçilmemesi, su krizinin sadece fiziki kıtlığa değil bir meşruiyet krizine dönüşebileceği manasına geliyor. İran, yaptırımlar, izolasyon ve jeopolitik baskılara karşı direnmek zorundayken, en hayati tehdidin kendi topraklarında kuruyarak hayatı durdurması olabilir.