Gelişen Piyasalar Yeni Dünya Düzenine Uyum Sağlıyor: Jeopolitik Belirsizliklere Rağmen Dirençli Kalıyorlar

Triodos Investment Management, son yayımladığı tahlilde, gelişen piyasaların artan jeopolitik ve ekonomik belirsizliklere karşı ahenk sağlama kapasitesini vurguluyor. ABD’nin müdafaacı ticaret siyasetleri, global büyüme görünümünü aşağı çekerken, gelişen ülkeler daha temkinli ancak dirençli bir duruş sergiliyor.

ABD’nin Evvel Amerika Siyaseti ve Global Belirsizlik

ABD’nin “Önce Amerika” yaklaşımı ve istikrarsız dış ticaret siyasetleri, 2025 yılında global meçhullüğü artırdı. Bu durum; düşük büyüme beklentileri, emtia fiyatlarında gerileme ve finansal piyasalarda dalgalanma üzere sonuçlar doğurdu. Gelişen piyasalar, bu ortamda siyasi tansiyonların rehinesi olmadan taraflarını bulmaya çalışıyor.

Küresel Büyümede Revizyonlar ve Enflasyon Görünümü

Triodos’a nazaran, gelişen piyasalarda 2025 yılı büyüme iddiası %3,7’ye gerileyebilir, ki bu oran son on yılın %4’lük ortalamasının altında. Lakin bu yeniden de gelişmiş ülkelerin büyümesinin iki katı seviyesinde.

ABD’nin uyguladığı tarifelerin süreksiz kalması durumunda, gelişen ülkelerde ortalama enflasyonun %8’den %5’e düşebileceği öngörülüyor. Lakin bu oran hâlâ merkez bankalarının hedeflediği %2 düzeyinin epeyce üzerinde. Türkiye, Bolivya ve Gana üzere ülkelerde çift haneli enflasyon sürerken, Çin’de enflasyon son iki yıldır %0’da kalmış durumda.

Küresel Güç Çabası Ekonomik Maliyeti Artırıyor

ABD iktisadının 2025’te resesyondan kıl hissesi kurtulması, ticaret tarifelerinde yaşanan süreksiz ateşkese bağlanıyor. Lakin politik belirsizliklerin uzun vadeli maliyeti birikmeye devam ediyor. Moody’s’in ABD’nin kredi notunu düşürmesi, gelişen piyasalar için finansman şartlarında ek riskler oluşturuyor.

Triodos, gelişen ülkelerin sürdürülebilir kalkınma maksatlarına ulaşabilmesi için özel sermaye girişlerinin hayati kıymete sahip olduğunu vurguluyor. Çünkü birçok hükümet pandemi sonrası devirde mali dayanak kapasitesini büyük ölçüde tüketti. Kamu kaynakları sınırlanırken, özel bölüm yatırımları öne çıkıyor.

ABD Tarifelerinin Bölgesel Tesiri: Asya ve Latin Amerika Baskı Altında

ABD’nin Nisan ayında uygulamaya koyduğu yeni gümrük tarifeleri, gelişen ülkeleri farklı seviyelerde etkiledi. “Özgürlük Günü” olarak isimlendirilen 2 Nisan’da temel tarife %10’a çıkarıldı, akabinde ülkelere özel ek vergiler getirildi.

• Çin, ABD’ye %125 oranında misilleme tarifesi uygularken, ABD bu sefer tüm Çin mallarına %145 oranında vergi koydu. Fakat daha sonra bu oran 30% düzeyine düşürüldü. Piyasalarda bu ateşkes olumlu karşılandı.

• Afrika’nın ABD’ye ihracatı, global ihracatın sırf %1’i civarında olduğundan, tesiri hudutlu kaldı.

• Doğu Avrupa ülkeleri (Polonya, Romanya gibi) ABD ile ticari bağlara sahip olsa da, ihracatlarının GSYH’ye oranı %2’yi geçmiyor.

• Meksika, ABD ile en yüksek ticaret bağına sahip ülke pozisyonunda. İhracatının GSYH içindeki hissesi %27’ye ulaşmış durumda. Yeni tarifeler, bilhassa Meksika endüstrisi üzerinde baskı yarattı.

• Vietnam üzere Asya ülkeleri ise ABD’ye ihracatının GSYH’ye oranı %30 düzeyinde olduğundan, yüksek vergi yükünden önemli halde etkileniyor.

• Çin, 2016’dan bu yana ticaretini daha fazla gelişen ülkelere yönlendiriyor. Hindistan ise izafi olarak dışa daha kapalı olduğu için tesirlerden daha az etkileniyor.

Dolaylı Tesirler: Tedarik Zinciri Riski Artıyor

Tarifelerin dolaylı tesirleri ise küresel tedarik zincirleri üzerinden hissediliyor. Orta mallarındaki maliyet artışı, sonuncu eser fiyatlarına da yansıyor ve bu da talebi baskılayabiliyor. Ayrıyeten, global tarifelere yönelik belirsizlikler, bilhassa ihracat odaklı firmaların rekabet gücünü zayıflatıyor.

Gelişen Ülkelerde İnanç Toparlanıyor

ABD’nin tarifeleri yumuşatmasıyla birlikte, gelişen piyasalara yönelik yatırımcı itimadı yine toparlanma sürecine girdi. EM tahvil spreadleri daraldı, para üniteleri paha kazandı ve birtakım ülkelerde iş dünyası beklentileri güzelleşme gösterdi.

Bu toparlanmada şu faktörler tesirli oldu:

• Hindistan, Brezilya ve Çin üzere büyük gelişen ülkelerde tüketim ve yatırım güçlü seyrini sürdürüyor.

• Düşük gelirli ülkeler, ABD ile zayıf finansal ve ticari bağlara sahip oldukları için daha az etkilendi.

• ABD’ye yönelik ihracatın öne çekilmesi, kimi ülkelerin dış satımını süreksiz olarak artırdı.

• Merkez bankaları döviz müdahaleleriyle kur baskısını süreksiz olarak sınırladı, lakin rezervlerin sonlu olması bu formülün sürdürülebilirliğini engelliyor.

• Doların zayıflaması, gelişen ülkelerin dolar cinsi borçlarını çevirmesini kolaylaştırdı.

• AB, İngiltere ve Çin üzere büyük ekonomiler, tedarik zincirlerini çeşitlendirme yoluna gidiyor.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Abonelik fiyatlıdır. Şartları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]