Çetin Ünsalan: Açık makasla kumaş kesmeye çalışanlar
Merkez Bankası Lider Yardımcısı Cevdet Akçay, EBRD toplantılarında dezenflasyona atıfta bulunarak, sitem etti ve başarısızlık telaffuzlarının gerçeği yansıtmadığını söz etti. Elbette vazife başındaki bir ismin aykırısı telaffuzları sürpriz olurdu.
Ayrıca esasen bu kadar daraltılmış bir piyasada, gelirleri de bir taraftan kısarken, beşerler daha az eseri daha değerliye alıyor haldeyken, fiktif tüketimi de hala bir talep baskısı olarak görmeyi tartışmıyorum bile. Zati kabul etseler, gerçek enflasyon tartışmasında da boyut kazanacağız.
Böylesi bir fotoğraf içerisinde, enflasyon artış suratında görece düşüş son derece olağan. Ama buna dezenflasyon yorumu yapmak, emelini aşan bir sözdür. Yani gerçeği yansıtmamayı bir kenara bırakın, sorunu görmemek asıl problem.
Ayrıca dezenflasyon, yani enflasyon artış suratında gerilemeden kelam edeceksek, ‘enflasyon sahiden ne’ sorusuna da hakikat karşılık vermek gerekmiyor mu? Bu nedenle Şimşek vazifeye geldiğinde ‘rasyonelleşme’ dediğinde, evvel bilgilerin gerçekliğinin sağlanması gerektiğini belirtmiştim.
Bir iktisat ya da istatistik kongresinde değiliz. Bu nedenle teori ve bilim kadar, dataların gerçekliği ve alanda yaşananları hesaba katarak ekonomiyi yorumlamak gerekiyor. Aksi bir tutum, sayı tutkusundan öte bir mana taşımaz.
Üç haneli enflasyonda değiliz tahminen lakin, tüketim başlıklarımızın kısıtlandığını dikkate alırsanız, insanların bütçelerinde üç haneli tesir yarattığını görürsünüz. Üstelik bahis burada da kapanmıyor.
Yani gerçeği yansıtmayan bir enflasyon ve onun üzerinden verilen maaş artırımlarını konuşuyor olsaydık, görece daha manalı tartışmalar yapabilirdik. Ama iktisat idaresi bununla da yetinmedi.
Şu anda insanlardan istedikleri, piyasadaki enflasyonla yaşayıp, gerçek bulunmayan bir enflasyon oranı açıklayıp, onun üzerinden de hedeflenen enflasyon oranları baz alınarak maaşlarının arttırılması.
Burada yalnızca yoksullaşmadan değil, açılan ve hane bütçesinde şiddetini arttıran bir makas benzetmesinden kelam edebiliriz. Bir tarafta insanların hayatını daima kıymetli hale getirecek, bunun enflasyona tesiri olmadığını savunacak, lakin sıra gelirleri arttırmaya geldiğinizde de hayalimdeki enflasyon kriterini baz alacaksınız.
Bu yapıyla ne insanların bütçesini yönetmesi mümkündür; ne de iktisadın süratle kayıt dışına kaymasını önlemek. Yetmediği üzere kayıt dışı ve merdiven altı üretimler alanda baht buldukça, kayıtlı firmaları da haksız rekabetle karşı karşıya bırakıp, kurumsal vergi gelirlerini de riske atıyor, açığı da dolaylı vergilere yüklenerek yapıyorsunuz.
Sözün özü Cevdet Akçay’ın sitemi haksız. Dezenflasyon sürecinin devam ettiği bilgisi de tahlile muhtaç bir imajda. Gerçeği yansıtmayan ‘başarısızlık’ vurgusunun ise tek başına Merkez Bankası ile ilgisi yok. İktisat idaresi, zihniyetten siyasete büsbütün başarısız.
[email protected]
