ANALİZ: Para Nereye Gidiyor? (İş Yatırım)
Türkiye’de son haftalarda finansal piyasalarda yaşanan gelişmeler, hem yabancı yatırımcıların ilgisi hem de yerleşiklerin portföy tercihleri açısından dikkat cazibeli sinyaller veriyor. Yatırım akımlarında tahvillere yönelik güçlü girişler öne çıkarken, Türk lirası mevduatların hissesindeki artış da liralaşma sürecinin devam ettiğini gösteriyor.
Yabancı Sermaye Akımlarında Tahvil Desteği
11-15 Ağustos haftasında yabancı yatırımcıların Türkiye’ye ilgisinde besbelli bir canlanma yaşandı. Bu devirde toplamda 2,7 milyar dolarlık giriş gerçekleşirken, bunun değerli bir kısmı tahvil piyasasına yöneldi. Pay senetlerine gelen yabancı girişleri sonlu kaldı ve yaklaşık 125 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Buna karşılık, devlet iç borçlanma senetlerine yönelik giriş 2,5 milyar dolara ulaştı.
Bu girişin yaklaşık 1,1 milyar doları direkt tahvil yatırımcılarının talebinden kaynaklanırken, geri kalanı teminat ve ödünç süreçleri üzere ikincil faktörlere dayandı. Yeniden de uzun müddettir zayıf seyreden bu kalemdeki canlanma, Türkiye’nin borçlanma enstrümanlarına olan ilgide olumlu bir sinyal olarak bedellendiriliyor. Eurobond tarafında ise son haftalarda zayıf bir görünüm devam ediyor. Son üç haftadır istikrarlı yabancı çıkışı gözlenirken, özel kesim tahvillerine yönelik hareketler de epeyce hudutlu kaldı.
Yerleşiklerin Dövizden Çıkışı ve TL Mevduata Yönelim
Aynı periyotta yerleşik yatırımcıların döviz mevduatlarında yaklaşık 1 milyar dolarlık bir çözülme yaşandı. Gerçek şahısların döviz hesaplarında 400 milyon dolarlık düşüş görülmesi, dövize olan yönelimin azaldığını ortaya koyuyor. Bu eğilimi destekleyen öge ise Türk lirası vadeli mevduatlara artan ilgi oldu. KKM dışındaki TL mevduat hesaplarına 178 milyar liralık bir giriş kaydedildi.
Bu tablo, faiz indirimine karşın yatırımcıların liraya olan itimadını koruduğunu ve portföy tercihlerinde bir bozulma yaşanmadığını ortaya koyuyor. Gerçekten bankacılık sisteminde TL mevduatların toplam hissesi %60,4’e yükselerek son yılların en yüksek düzeyine ulaştı. Dövizin hissesi ise %37,7’ye gerilerken, KKM’nin hissesi da %1,8 düzeyine düştü. Bu gelişmeler, liralaşma sürecinin güçlenerek devam ettiğini gösteriyor.
Tahvil Piyasasında Hane Halkı Etkisi
Borçlanma araçlarına yerleşik yatırımcıların ilgisi de dikkat cazibeli düzeylere ulaşmış durumda. Bilhassa devlet tahvillerine yönelik talep artarken, 11-15 Ağustos haftasında yaklaşık 40 milyar liralık net alım gerçekleşti. Bu alımın değerli bir kısmı hane halkı tarafından yapılırken, sigorta şirketleri, emeklilik fonları ve yatırım fonlarının da istikrarlı bir biçimde piyasada yer aldığı görülüyor.
Hane halkının tahvillere yönelimi, liralaşma sürecinin sadece kurumsal yatırımcılarla hudutlu kalmadığını, bireylerin de bu sürece etkin formda katıldığını ortaya koyuyor. Son datalara nazaran, hane halkının borçlanma aracı portföyünde devlet tahvillerinin hissesi %31’e yükselerek son yılların en yüksek seviyesine çıktı. Buna karşılık, Eurobond hissesinde gerileme gözleniyor. Böylelikle döviz cinsi varlıklardan TL cinsi enstrümanlara kayış giderek belirginleşiyor.
Özel bölüm tahvilleri de son periyotta yerleşik yatırımcıların ilgisini çeken bir öbür enstrüman oldu. Bu piyasada rekor seviyede alımların gerçekleştiği ve yatırım fonlarının yanı sıra hane halkı ile şirketlerin de kayda kıymet katkı sağladığı görülüyor. Bu tablo, yerli yatırımcıların uzun vadeli faiz getirisine inanç duyduğunu gösteriyor.
Rezervlerde Tarihi Zirve
Türkiye’nin rezervleri de yaz aylarında dikkat cazip bir toparlanma gösterdi. 20 Ağustos prestijiyle brüt rezervler 180 milyar dolara yükselerek tarihi doruğa ulaştı. Nisan sonunda 140 milyar dolara kadar gerileyen rezervlerde, son dört ayda yaklaşık 40 milyar dolarlık artış kaydedildi.
Bu artışın sırf Merkez Bankası’nın döviz alımlarıyla açıklanamayacağı, altın portföyünün bedel kazanımı ve swap süreçlerindeki artışın da tesirli olduğu belirtiliyor. Tekrar de swap hariç net döviz konumunda görülen toparlanma dikkat cazibeli. Nisan sonunda 7 milyar dolara kadar gerileyen bu sayı, son devirde 44 milyar dolara çıktı. Altın fiyatlarındaki yükselişin tesiri düşüldüğünde dahi yaklaşık 28 milyar dolarlık gerçek rezerv birikimi gerçekleşmiş durumda.
Bu gelişmede turizm gelirleri ile portföy akımlarının tesiri olduğu görülüyor. Son haftalarda yabancı girişlerinin de artması, rezerv birikiminin sürdürülebilirliği açısından olumlu bir tablo sunuyor.
Kartlı Harcamalarda Farklılaşan Sektörler
Mikro seviyedeki datalar de iktisattaki eğilimlere ışık tutuyor. 11-15 Ağustos haftasında kartlı harcamalar yıllık bazda %48 artış gösterdi. TÜFE ile daha temaslı kalemler dikkate alındığında artış oranı %43 düzeyinde gerçekleşti.
Sektörel dağılıma bakıldığında, kuyum, sıhhat ve ferdi emeklilik harcamalarında yavaşlama gözlenirken, elektronik ve beyaz eşya kümesinde toparlanma dikkat çekiyor. Bu alandaki yıllık harcama artışı %9’a yükselerek uzun mühlet sonra yine çift haneli düzeylere yaklaşmış durumda. Hava yolu harcamalarında da son haftalarda toparlanma işaretleri gözleniyor.
Sonuç ve Beklentiler
Son bilgiler, hem yabancı hem de yerli yatırımcıların portföy tercihleri açısından Türk lirası cinsi varlıklara yönelik eğilimin güçlendiğini ortaya koyuyor. Mevduatlarda TL’nin hissesi artarken, hane halkının tahvillere ilgisi liralaşma sürecinin sağlam bir tabana oturduğunu gösteriyor.
