ANALİZ: ABD Tahvil Piyasasında Neler Oluyor?
ABD Başkanı Donald Trump’ın, Çin hariç tüm ülkelerle olan karşılıklı tarifeleri ansızın geri çekmesi kararı, birtakım uzmanlara nazaran borsa piyasasındaki düşüşten çok, ABD tahvil piyasasında yaşanan büyük bir satış dalgasıyla tetiklenmiştir. 2 Nisan’da açıklanan tarifelerin akabinde ABD borsası, S&P 500 endeksi üzerinden %12 oranında bir bedel kaybı yaşamış ve 5.670 puandan 4.835 puana gerilemiştir. Lakin, Trump bu duruma karşılık vermezken, 4 Nisan’da tahvil faizlerinin %3.8’den %4.12’ye yükselmesi, liderin yine düşünmesine yol açmıştır.
Tahvil Yatırımcıları ve Marjin Çağrıları
Normalde, borsa piyasasında yaşanan çalkantılar tahvil piyasasında talep artışı yaratır, zira yatırımcılar inançlı liman olarak tahvillere yönelirler. Fakat, bu devirde ABD tahvillerine olan talep azalmış ve faiz oranları yükselmiştir.
Özellikle 8 Nisan’da yapılan 58 milyar dolarlık üç yıllık tahvil ihalesine kâfi talep gelmemiştir. Bu durum, piyasa dinamiklerini değiştiren değerli bir faktör olmuştur. ABD bankaları, yetersiz talebi karşılamak için ihraç edilen tahvillerin %20.7’sini satın almak zorunda kalmıştır. Bu, piyasada kıymetli bir şok tesiri yaratmış ve yatırımcılar ortasında telaş yaratmıştır.
Özellikle 2 Nisan ile 7 Nisan ortasında yaşanan borsa düşüşleri sırasında, büyük hedge fonları kaldıraçlı durumlarını kapatmaya zorlanmış ve büyük ölçüde tahvil satışı gerçekleştirilmiştir. Bu, tahvil piyasasında düşüşü daha da şiddetlendiren bir faktör olmuştur. Hedge fonlarının bu stratejiye dayalı hareketleri, tahvil piyasasında fazladan bir satış baskısı yaratmış ve düşüşü abartmıştır.
ABD’nin Dış Yatırımcılar İçin Stratejik Rolü
ABD tahvilleri, dünya genelinde bir inançlı liman olarak kabul edilmektedir ve ABD’nin dışındaki ülkeler, döviz rezervlerini biriktirebilmek için bu tahvillere yatırım yapmaktadır. Hindistan, Çin yahut Japonya üzere ülkeler, ticaret fazlası vererek ABD dolarlarını biriktirir ve bunları Hazine tahvillerine yatırır. Bu ülkeler, dolaylı yoldan, ABD’nin ekonomik istikrarına katkı sağlarlar. Lakin, 8 Nisan’daki tahvil ihalesinde yaşanan düşüş, kimi ülkelerin artık ABD tahvillerine yatırım yapmayı reddetmelerinin bir göstergesi olarak yorumlanmaktadır.
Özellikle Çin’in, ABD tahvillerinden uzak durduğu savları dikkat çekmektedir. Uzmanlar, Çin’in bu stratejiyle ABD’ye ticaret savaşı üzerinden bir karşılık verme hedefi taşıdığını ileri sürmektedir. Bu durumu daha da karmaşıklaştıran, Japonya ve Birleşik Krallık üzere öteki büyük alıcıların da piyasadan çekilmesidir. Yatırımcılar, yüksek tarifelerin iktisada olumsuz tesirlerinin, fiyatların yükselmesine ve enflasyonun artmasına yol açabileceği kaygısını taşımaktadır. Bu durum, yatırımcıların tahvil alımlarını azaltmalarına yol açmıştır.
Şirket Tahvilleri ve Piyasa Durumu
Tahvil piyasasında yaşanan bu düşüş, sırf devlet tahvillerini değil, tıpkı vakitte şirket tahvillerini de etkilemiştir. Devlet tahvillerindeki faiz artışları, şirket tahvillerinin faiz oranlarını daha da yükseltmiştir. Bu da, şirketlerin borçlanma maliyetlerini artırmış ve piyasada alıcı meşakkatine yol açmıştır. Bilhassa, ABD şirket tahvillerinin satışa sunulduğu devirde, alıcı sayısının azalmış olması ve piyasaların daha likit hale gelmemesi, ekonomik belirsizliklerin artmasına neden olmuştur. Bu durum, yatırımcıların daha dikkatli hareket etmelerine ve portföylerini gözden geçirmelerine sebep olmuştur.
Ekonomik ve Politik Tansiyonların Piyasalara Etkisi
Trump’ın tarifeleri askıya almasının en değerli nedenlerinden biri, tahvil piyasasında yaşanan satış dalgasının iktisada olan olumsuz etkileridir. Analistler, tahvil fiyatlarındaki düşüşün, likidite meselelerine ve ekonomik krizlere yol açabilecek kadar büyük bir tesir yaratabileceğini tabir etmektedir. 2023’te yaşanan SVB krizinin de, tahvil fiyatlarındaki düşüşlerden kaynaklanan bir likidite sıkışıklığından meydana geldiği hatırlatılmaktadır. Lider Trump, tahvil fiyatlarının süratle düşmesinin akabinde, ekonomik istikrarı korumak ismine karşılıklı tarifeleri askıya alma kararı almıştır.
Piyasa uzmanları, tahvil piyasasında yaşanan bu gelişmeleri global ekonomik belirsizliğin bir yansıması olarak kıymetlendirmektedir. Ticaret savaşları ve yüksek enflasyon kaygıları, piyasalardaki dalgalanmayı artıran kıymetli faktörler ortasında yer almaktadır. ABD’nin ticaret siyasetleri, sırf iç piyasayı değil, dünya iktisadını de etkilemektedir. Bu nedenle, milletlerarası ticaret uyuşmazlıklarının çözülmesi, piyasa istikrarı için büyük bir kıymet taşımaktadır.
Küresel Dolarizasyon ve ABD’nin Rezerv Para Ünitesi Statüsü
Bazı uzmanlar, ABD tahvillerine olan talebin düşmesinin, dünya genelinde dolarizasyonun sona erdiğini işaret edebileceğini öne sürmektedir. Lakin, bu süreç epey uzun bir yol alacaktır ve ABD dolarının rezerv para ünitesi olma statüsünden süratle çıkması beklenmemektedir. Hindistan, Çin ve öbür ülkeler, hala ABD tahvillerine büyük yatırımlar yapmaktadır ve dolar, milletlerarası ticarette en çok kullanılan para ünitesi olma özelliğini korumaktadır. Bu durum, ABD’nin global iktisattaki baskın rolünü sürdürmesini sağlamaktadır.
Sonuç ve Piyasa Beklentileri
ABD tahvil piyasasında yaşanan bu dalgalanma, sırf ABD içindeki ekonomik belirsizlikleri değil, birebir vakitte global ekonomik istikrarı da tehdit etmektedir. Analistler, piyasalarda yaşanan satış dalgasının, ticaret savaşları ve öbür makroekonomik faktörler tarafından tetiklendiğini ve bu belirsizliklerin lakin ticaret mutabakatlarının tahlile kavuşturulmasıyla azalabileceğini tabir etmektedir.
