ABD Dolarında Güven Erozyonu: Dolardan kaçış uzun sürecek
ABD Doları (USD), uzun yıllardır global piyasaların en inançlı limanı olarak kabul ediliyordu. Lakin para ünitesi, Eylül 2022 tepesinden bu yana yaklaşık %15 oranında bedel kaybetti. Donald Trump’ın başkanlık periyodunda uygulanan ticaret savaşı, yüksek bütçe açıkları ve kurumsal bağımsızlığa yönelik tehditler, doların kıymetini ve inançlı liman statüsünü sorgulatıyor.
Peki bu düşüş süreksiz mi yoksa dolar artık inançlı liman olma özelliğini kaybediyor mu?
Kısa Vadede Düşüşün Nedenleri
Trump’ın 5 Kasım seçimlerinden zaferle çıkmasının akabinde dolar bir müddet güç kazansa da, bu ivme “Kurtuluş Günü” olarak isimlendirilen 2 Nisan’da başlatılan gümrük tarifesi savaşlarıyla kesildi. Piyasalar, ABD’nin ticaret ortaklarına karşı agresif tavrından ve bilinmeyen iktisat politikalarından telaş duymaya başladı.
Ayrıca Trump idaresinin geçirdiği ‘One Big Beautiful Bill Act’ (OBBBA) isimli yasa, yüksek bütçe açıklarını kalıcı hale getirdi. Bu gelişme, yatırımcıların dolar ve ABD varlıklarına olan inancını daha da zayıflattı.
Dolar İnançlı Liman mı Hâlâ?
Son piyasa oynaklıklarında, doların kıymet kazanamaması, inançlı liman özelliğini yitirip yitirmediğine dair tartışmaları alevlendirdi. Uzmanlar, kriz ABD kaynaklıysa doların zayıflamasının olağan olduğunu belirtiyor. Örneğin 2008 finansal krizinde de birinci etapta paha kaybeden dolar, kriz globalleştikçe yine güç kazandı.
Ancak bugünlerde durum farklı. Trump’ın kurumsal kontrolleri devre dışı bırakması, sık sık başkanlık kararnameleriyle hareket etmesi ve Fed’e baskı yapması, doların uzun vadeli prestiji açısından tehdit oluşturuyor.
Orta Vadede Zayıflama Sürebilir
Doların mevcut paha kaybına karşın hâlâ çok kıymetli olduğunu belirten uzmanlar, birkaç nedenden dolayı doların zayıflamaya devam edebileceğini düşünüyor:
1. Politik Belirsizlik
Trump’ın öngörülemez iktisat ve dış ticaret politikaları, yatırımcı itimadını olumsuz etkiliyor. “Trump her vakit geri adım atar” (TACO) anlatısı süreksiz rahatlama sağlasa da, belirsizlik hâlâ yüksek.
2. Yatırımcıların Odağı Değişti
Artık yatırımcılar, para siyasetinden çok bütçe açıklarına ve kamu borcuna odaklanıyor. ABD’nin faiz avantajı azalırken, borçlanma maliyetleri yükseliyor. Bu durum, doların cazibesini azaltıyor.
3. “İkiz Açık” Doları Zayıflatıyor
ABD’nin hem bütçe hem de cari açık vermesi, yatırımcı girişleri azaldığında doların düşmesini kolaylaştırıyor. Yatırımcıların ABD tahvillerine olan ilgisi azalırsa, dolar üzerindeki satış baskısı artacaktır.
ABD İdaresi Kıymet Kaybını Teşvik mi Ediyor?
Trump’ın doları şuurlu olarak zayıflatmak istediğine dair savlar, birinci başkanlık periyodunda sıkça gündeme gelmişti. 1985 Plaza Anlaşması’na emsal bir “Mar-a-Lago Anlaşması” ihtimali konuşulmuştu. Ayrıyeten Fed başkanlığına Trump’a yakın bir ismin atanması, para siyasetinin bağımsızlığına ziyan verebilir ve dolar üzerindeki baskıyı artırabilir.
Uzun Vadede Olumlu Senaryo Mümkün mü?
Her şeye rağmen, 2026 ara seçimleri öncesinde Trump’ın siyasetlerini yumuşatması yahut ekonomik zararın fark edilmesiyle belirsizlik azalabilir. Bu türlü bir senaryoda, ABD varlıklarına itimat geri gelebilir ve dolar tekrar güç kazanabilir.
Trump’ın birinci devrinde olduğu üzere, başlangıçta yaşanan paha kaybı, daha sonra büyüme yanlısı siyasetlere dönüşle yerini toparlanmaya bırakabilir.
Sonuç: İnançlı Liman Statüsü Tehdit Altında
Bugünkü gelişmeler, doların uzun vadede inançlı liman olarak kalıp kalmayacağına dair ciddi belirsizlikler yaratıyor. Kurumsal yapılar zayıflatılır, hukuk devleti ve merkez bankası bağımsızlığı aşındırılırsa, doların global sistemdeki ayrıcalıklı pozisyonu sarsılabilir.
Ancak doların alternatifsizliği, ABD iktisadının büyüme potansiyeli ve hala yüksek faiz avantajı, bu sürecin yavaş ve dalgalı ilerlemesine neden olabilir.
Kaynak: Julius Baer
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan haftalık strateji raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Bize e-mail atın: [email protected]
Abonelik fiyatlıdır ve yalnızca kurumlara hitap eder. Yatırım tavsiyesi içermez.
