ABD Araştırma Üniversiteleri Finansal Kesintilerle Sarsılıyor
Amerika Birleşik Devletleri’nde araştırma üniversitelerinin karşı karşıya kaldığı finansal kesintilerin, ülkenin bilimsel inovasyon gücü ve global liderliği üzerinde derin tesirler yaratabileceği bedellendiriliyor. Yükseköğretim kurumları ile federal hükümet ortasında uzun yıllardır süregelen iş birliği modeli, teknolojik ilerlemeler, ekonomik büyüme ve yumuşak güç kapasitesinin temel kaynakları ortasında gösterilmekteydi. Fakat son devirde kamu fonlarının kesilmesi ve göçmen siyasetlerindeki sertleşmenin bu yapıyı zayıflattığı gözlemleniyor.
Federal Fonların Azaltılmasıyla Başlayan Kırılma
2023 yılında federal hükümet, Amerikan üniversitelerinde yürütülen araştırmalara 60 milyar dolar kaynak sağlamıştı. Bu kamu takviyesi, üniversitelerin internetten RNA bazlı aşılara kadar birçok teknolojik buluşa öncülük etmesine imkan tanımıştı. Fakat son bütçe teklifinde, savunma dışı programlarda 163 milyar dolarlık bir kesinti planlandığı duyuruldu. Bu kesintiler ortasında öğrenci yardımları ve araştırma fonları da yer aldı. Harvard Üniversitesi’nin 2 milyar dolar, Johns Hopkins’in 800 milyon dolar, Columbia Üniversitesi’nin ise 400 milyon dolarlık fonlarının askıya alındığı bildirildi.
Finansal takviyelerin bu kadar kesilmesi, ABD’nin bilimsel üretkenliğinin temelini oluşturan “üniversite-devlet ortaklığı”nın işleyişini tehdit etmektedir. Kelam konusu iştirak sayesinde ABD’nin inovasyon liderliğini pekiştirdiği, Nobel ödüllerinin büyük çoğunluğunu kazandığı ve dünyanın dört bir yanından en düzgün bilim insanlarını çekebildiği tabir edilmektedir.
Akademik Özgürlük ve İnovasyon Ekosistemi Tehlikede
Uzun yıllardır süregelen bu paydaşlık sadece finansal dayanakla hudutlu kalmamış; birebir vakitte akademik özgürlük prensibi çerçevesinde şekillenmiştir. Üniversiteler, kamusal fayda için araştırmalar yürütürken, bilim insanları da gerçeği kendi perspektiflerine nazaran sorgulama özgürlüğüne sahip olmuştur. Lakin son devirde federal fonların, üniversitelerin müfredatlarını yönlendirmek hedefiyle bir baskı aracı olarak kullanılmaya başlandığı değerlendirilmekte; bu durumun üniversite kalitesini ve temel unsurları zedeleme riski taşıdığı düşünülmektedir.
Özel dalın uzun vadeli, düşük getirili temel araştırmaların finansmanında devletin yerini almasının mümkün olmadığı; teknoloji ve ilaç şirketlerinin dahi bu çeşit araştırmalara gereksinim duyduğu vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, kamu takviyesinin yerini dolduracak alternatif bir finansman modeli bulunmamaktadır.
Araştırma üniversitelerinin sırf akademik kurumlar olarak değil, birebir vakitte kentsel ekonomik gelişim projeleri olarak da konumlandığı gözlemlenmektedir. Örneğin Cornell Tech’in, New York City’nin teknoloji kesimindeki büyümesini desteklemek emeliyle kurulduğu belirtilmiştir. Yapılan bir tesir tahlilinde, Cornell Tech’in New York iktisadına yılda yaklaşık 750 milyon dolarlık katkı sunduğu hesaplanmıştır.
Uluslararası Öğrenciler ve Bilimsel Yetenek Akışındaki Kayıp Riski
Ancak Trump idaresi periyodunda memleketler arası öğrencilere yönelik siyasetlerin sertleşmesi, bu katkının geleceğini tehdit etmektedir. Öğrenci vizelerine yönelik kısıtlamaların ve kamuya açık üniversitelere yönelik telaffuzların, memleketler arası öğrenci tercihlerinde düşüşe yol açtığı gözlemlenmektedir. Harvard’a yönelik vize yasakları süreksiz olarak askıya alınsa da, retoriğin devam etmesi durumunda sonbaharda kayıtlarda önemli azalmalar yaşanabileceği öngörülmektedir.
Sadece öğrenci kaybı değil, üniversite toplulukları içinde çalışan akademisyen, araştırmacı ve idari çalışanın de bu belirsizlik ortamından olumsuz etkilendiği belirtilmektedir. Bu durumun, ABD’nin global bilimsel liderliğini zayıflatabilecek bir beyin göçüne yol açabileceği bedellendirilmektedir.
Çin’in son on yılda araştırma harcamalarını GSYH’ye oranla %900 artırdığı ve patent müracaatlarında ABD’yi geçme potansiyeline sahip olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle, ABD’nin bilimsel alanda liderliğini sürdürebilmesi için kamu dayanaklarının istikrarlı biçimde devam ettirilmesi gerektiği söz edilmektedir.
Öte yandan, Johns Hopkins Üniversitesi üzere araştırma odaklı kurumların kamu yatırımları sayesinde sıhhat teknolojilerinde değerli buluşlara imza attığı görülmektedir. Örneğin, Lantheus firması tarafından geliştirilen Pylarify isimli prostat kanseri teşhis teknolojisinin, yılda 200.000’den fazla hastaya umut olduğu ve 1 milyar doları aşan gelir elde ettiği bildirilmektedir. Bu teknolojinin, NIH takviyeli fonlarla Johns Hopkins laboratuvarlarında geliştirildiği aktarılmaktadır.
