Trump, ABD’yi ‘Kripto Başkenti’ yapabilecek mi?

Temsilciler Meclisi, 14 Temmuz’la başlayan haftayı resmi olarak bu halde ilan etti. Emel, ABD’yi global kripto merkezi haline getirmek. Bu potansiyelin üç kıymetli yasa tasarısı “Meclis” farklı başka taşınıyor: CLARITY, GENIUS ve Anti-CBDC.

Trump idaresinin kriptoya sıcak bakması ve iktisat takımında kripto yanlılarının yer almasıyla birlikte, düzenleme adımları da sürat kazandı. Kongre, artık büyüyen dijital varlıkların net bir yasal yere kavuşmasını istiyor.

GÖRÜŞMELERE ORTA VERİLDİ

Ancak görüşmelerin planlandığı üzere gitmedi. Üç tasarının nasıl oylanacağı konusundaki uyuşmazlıklar nedeniyle sürecin durma noktası geldi. Birtakım Cumhuriyetçi milletvekilleri Demokratlar ile birlikte hareket ederek tasarıların paket halinde oylanmasını istedi. Trump ve birtakım partilerin tasarılarının farklı başka oylanmasından yana bir tavır izliyor.

Trump’ın “ABD’yi başşehri kripto yapma” söylemi ve düzenlemelerin artması kripto piyasası üzerinde üst istikametli bir fiyatlamaya neden oluyor. Kripto piyasasının 2022 sonundan bu yana yaklaşık %270 büyüme göstermesi, teknik gösterime dayalı öte politik sebeplerle de güçlendi.

Kripto pazarında 2024’ün birinci kısmı neredeyse iki büyüyor yakın bir büyüme kaydediyor. Sert düzeltmeler ile birlikte 2025’te yine güçlü bir yükseliş trendi ile, 2025’in Temmuz ayında tüm vakitlerin en yüksek düzeyi kaydedildi.

2025’TE SABİTCOİN’LERİN PAZAR GÖRÜNÜMÜ

Sabitcoin piyasasının toplam hacmi 254 milyar doları geçmiş durumda. Günde 49 milyar dolardan fazla süreç hacmine sahip. Kripto dünyasında en çok güvenilen araçlardan bir modül sabitcoinler olarak öne çıkıyor.

ÖNE ÇIKAN SABİTCOİN’LER

CoinMarketCap özelliklerine nazaran, USDT (Tether), 14 Temmuz 2025 prestijiyle piyasa pahası 159 milyar dolar, pazar hissesi %4,27 seviyesindedir. Son 90 günde fiyat değişimleri en az seviyedeki düzeyde.

USDC (USD Coin), toplam kıymeti 63 milyar doların biraz üzerindedir. Günlük süreç hacmi 15,57 milyar dolar düzeyinde. Piyasada etkin olarak kullanılan, günlük süreç hacmi / piyasa paha oranı %24’ün üzerindedir.

Ethena, toplam piyasa pahası 2,28 milyar dolar. Günlük süreç hacmi 428 milyon dolar düzeyinde. Piyasa kıymeti / Toplam Kilitli Varlık oranı ortalaması 0,42 düzeyindedir. Güçlü bir teminat yapısı ile ortaya çıkıyor.

DAI’nin toplam piyasa bedeli 5,36 milyar dolar. Günlük süreç hacmi 22,9 milyar dolar düzeyinde. Süreçlerde çok faal kullanımda, hacim / piyasa kıymeti oranı %428.

PEKİ, 3 BAŞKA YASA TASARISINDA NELER VAR?

DAHİ: SABİTCOİN PİYASASI İÇİN ŞEFFAFLIK HEDEFİ

“ABD Sabitcoinleri için Ulusal İnovasyonun Yönlendirilmesi ve Kurulması Yasa Tasarısı” ismiyle bilinen GENIUS tasarısı, sabitcoin pazarına yönelik federal seviyede bir düzenleme getirmeyi amaçlıyor.

Tasarıyla birlikte, sabitcoin ihraç eden uygulamaların hem federal hem eyalet otoriteleri tarafından denetlenmesi öngörülüyor.

Tasarıda, sabitcoinlerin ABD doları yahut kısa vadeli devlet borçları üzere güçlü varlıklarla teğe bir olarak listelendiği belirtiliyor. Böylelikle hem şeffaflık hem de hesap vermeliğin sürdürülmesi hedefleniyor.

Geçen ay Senato’da 68’e karşı 30 oyla kabul edilen tasarının yasalaşması için Temsilciler Meclisi’nden de bulunması gerekiyor. GENIUS, sabitcoinlerin finansal sistemi daha inançlı ve toplantıya uygun formda yer almasının önünü açabilir.

AÇIKLIK: KRİPTO DALINDA DÜZENLEYİCİ BELİRSİZLİKLER GİDERİLECEK

“Dijital Varlık Piyasası Netlik Yasa Tasarısı” ya da kısaca ismiyle CLARITY, dijital varlıklar bölümündeki yasal oluşumları ve parlamalarının ortadan kaldırılmasını amaçlıyor.

Tasarı, dijital paranın hangi para ünitesinin değerinin ya da emtianın sayılacağı üzere temel düzenleme alanlarında net kurallar getirmeyi planlıyor.

Bu yasal netlik sayesinde hem kitlenin korunması hem de ABD merkezli kripto faaliyetlerinin faaliyetlerinin büyütülmesi teşvik edilecek.

Cumhuriyetçiler, bu tasarıyı inovasyonu destekleyen bir adım olarak değerlendirirken; Demokratlar, daha sıkı kontrol sisteminin da tasarıya entegre edilmesini talep ediyor.

ANTİ-CBDC: MERKEZ BANKASI DİJİTAL PARALARINA FREN

“Anti-CBDC” yasa tasarısı, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bireylere direkt ya da dolaylı olarak merkez bankası dijital para ünitesi (CBDC) sunmasını yasaklamayı hedefliyor.

Tasarlamayı destekleyenler, CBDC’lerin harcayabilecekleri kapasitelerini izlemek için kullanılabileceğini ve finansal mahremiyetin tehdit altında olduğunu savunuyor.

Anti-CBDC tasarısında, finansal kapalılık anayasal bir hak olarak tanımlanıyor. Bu işbirliğiyle, CBDC’lerin ferdî mali kararlarının, siyasi bağışların ya da özel harcamaların denetlenmesinin aracı haline gelmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor.

Kripto savunucuları tasarıya güçlü dayanak veriyor, kimi Demokrat üyeler CBDC’nin finansal sistemdeki rolünün büsbütün dışlanmasının dijital inovasyonu geriletebileceği ikazında bulunuyor.

AVRUPA TARAFİNA BAKARSAK: Avrupa’da kripto paralar ile alım-satım yapabilirsiniz. Lakin bir ödeme aracı olarak kullanamazsınız. İşler yalnızca özgürlükten ibaret değil, muhakkak kurallar ile düzenleniyor.

AB GENELİNDE GEÇERLİ OLAN MiCA YÖNETMELİĞİ, BU ALANDAKİ ANA ÇERÇEVEYİ OLUŞTURUYOR. BU DÜZENLEME NE İŞE YARIYOR:

Tüketicileri muhafazayı hedefliyoruz,

Dolandırıcılığı ve piyasa oyunlarını önlemeyi amaçlıyor,

Bir yandan da finansal sistem teminat altına alınıyor.

Kripto borsaları, bütçe sağlayıcıları üzere hizmet sunan herkes bu kurallara uymak zorundadır.

Şeffaflık, raporlama, işleyişin bozulması, kara para aklamayı tedbire üzere önemli yükümlülüklerin var.

AYRICA HER AB ÜLKESİ KENDİ EK KURALLARINI DA KOYABİLİYOR

FRANSA: KRİPTODAN ÇIKAR VARSA VERGİ VAR

Fransa’da kripto süreç yapmak özgür fakat bu işten çıkmak para kazanmaksa %30 vergi ödemek zorundasın.

Ayrıca kripto hizmeti sunan bir şirketsen, ülkenin finansal otoritesi olan AMF’ye kesinlikle kayıt yaptırman ya da lisans alman gerekiyor.

“Yatırım yap, ancak vergini ve yapmayı unutma.”

İTALYA: KRİPTO İŞİ YAPACAKSAN EVVEL LİSANS AL

İtalya’da kripto işi yapmak isteyen ülkenin resmi kurumu olan OAM’ye kayıt yaptırması gerekiyor.

Sadece kayıt da şimdi yapmıyor: AML ve KYC kurallarına uyman gerekiyor, mali raporlarını düzgün vereceksin, muhakkak bir sermaye kaidesini da karşılayacaksın.

Kısaca: İtalya diyor ki “Bu önemli bir iş yapıyorsan, evvel kayıt kapısını çal.”

İSPANYA: SENİ İZLİYORUM

İspanya’da da işler sıkı takipte. Kriptoyla ilgili süreci yapan kimlik doğrulama (KYC) ve kara para aklama (AML) kurallarına uyulması gerekiyor.

Ayrıca kriptodan yarar elde ettiysen vergi dairesine bildirmenin var.

İspanya şimdi MiCA kadar özet bir sistem kurmadı fakat diyor ki: “Kurallara uy, bana da haber ver.”

TÜRKİYE’DE DE KRİPTO PARA ALMAK, SATMAK VE SAKLAMAK ÖZGÜR. LAKİN BİRTAKIM HUDUTLAR VE KURALLAR BULUNUYOR

Son kesimlerle birlikte kripto paralar artık “kripto varlığı” olarak tanımlanıyor.

Kripto borsaları ve hizmet sağlayıcıları, SPK’dan lisans almak zorundadır.

NE ÜZERE KURALLAR VAR?

Platformlar, kullanıcılarla açık ve yazılı kontratlar yapmak zorundadır.

İşlemler “şeffaf, emniyetli, adil ve uygun” olmak zorundadır.

Kullanıcının kimlik değiştirmesini yapmadan süreç yapması.

KURAL KOYMA VE REKABET PERİYODU BAŞLIYOR

Bu hafta Washington’da yaşananlar, ABD’nin kriptoyu sahiplenme isteğini açık bir formda ortaya koyarken; Yapılan siyasi sızıntılar bu alanda ne kadar birikmiş bir birikime sahip olduğunu gösteriyor.

Avrupa tarafında ise “MiCA” yönetmeliği ile birlikte pazarlamaya daha sistemli ve kontrollü bir usul sistemi getirilmek isteniyor. Bu manada sabitcoinler piyasayı istikrara kavuşturabilecek araçlar olarak dikkat çekiyor. Kripto varlıklarındaki en büyük soru işaretlerinden bir tanesi, değerlemelerindeki sonuçlardan kaynaklanan yüksek volatiliteye sahip olması. Bu kripto paraların “güvenilir” finans araçları ile endekslenmesi ve rezervlerinin daima kontrole sokulması oradaki “riski” bir manada aşağı çekilecektir.

Türkiye de bu global düzenleme yarışına dahil olarak, piyasanın belirleyeceği kurallardan geri kalmak istemiyor.

Kısacası kripto dünyasında artık “serbestlik dönemi” değil; “kural koyma ve rekabet etme dönemi” başlıyor.

EKOTÜRK – Harun Erözbağ