Döviz açığı 6 yılın zirvesinde!
Finansal kesim dışındaki firmaların döviz açığı, 2025 yılı Şubat ayında 155,4 milyar dolarla yaklaşık 6 yılın tepesine ulaştı. 64 ay sonra birinci defa 150 milyar dolar eşiği aşıldı.
Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılı Şubat ayına ilişkin ‘finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlık ve yükümlülükleri’ verisini yayımladı.
Buna nazaran, şubatta bir evvelki aya nazaran döviz varlıkları 725 milyon dolar azalırken, yükümlülükler 6 milyar 599 milyon dolar arttı.
Net döviz durumu açığı şubatta bir evvelki aya nazaran 7 milyar 324 milyon dolar artışla 155 milyar 400 milyon dolara yükseldi.
Böylece döviz açığında, Ağustos 2019 sonrasındaki yaklaşık 6 yıllık periyodun doruğu görülmüş oldu.
VARLIKLAR AZALDI, YÜKÜMLÜLÜKLER ARTTI
Şubat 2025 devri varlık dağılımı incelendiğinde; bir evvelki aya nazaran türev varlıklar, ihracat alacakları ve menkul değerler sırasıyla 719 milyon dolar, 505 milyon dolar ve 80 milyon dolar azalırken, yurt dışına direkt sermaye yatırımları ve yurt içi bankalardaki mevduat sırasıyla 533 milyon dolar ve 46 milyon dolar arttı.
Yükümlülük dağılımında ise; bir evvelki aya nazaran yurt içinden sağlanan nakdi krediler, yurt dışından sağlanan nakdi krediler, türev yükümlülükler ve ithalat borçları sırasıyla 3 milyar 202 milyon dolar, 2 milyar 472 milyon dolar, 559 milyon dolar ve 366 milyon dolar arttı.
BORCUN YÜZDE 38’İ KISA VADELİ
Yükümlülüklerin vade yapısına bakıldığında; Şubat 2025 periyodunda yurt içinden sağlanan kısa vadeli krediler Ocak 2025 periyoduna nazaran 2 milyar 323 milyon dolar artarken, uzun vadeli olanlar 878 milyon dolar arttı. Yurt dışından sağlanan kredilerde ise kısa vadeli olanlar 254 milyon dolar artarken, uzun vadeli krediler 2 milyar 584 milyon dolar arttı.
Şubat 2025 devrinde kısa vadeli varlıklar 130 milyar 327 milyon dolar iken, kısa vadeli yükümlülükler 122 milyar 411 milyon dolar oldu. Kısa vadeli net döviz konumu fazlası ise 7 milyar 916 milyon dolar oldu ve Ocak 2025 devrine nazaran 4 milyar 198 milyon dolar azaldı. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki hissesi yüzde 38 seviyesinde hesaplandı.
2024’TE AÇIKTA REKOR ARTIŞ YAŞANMIŞTI
TL’deki yüksek faiz ve kurlardaki yatay seyir gerçek bölümü mevduatta TL’ye, kredilerde ise dövize yönlendirirken döviz durumu açığı 2024 yılında rekor artış kaydetmişti.
2024’te gerçek bölümün net döviz açığı, bir evvelki yıl sonuna nazaran 58,7 milyar dolarlık artışla 141,9 milyar dolara yükselmişti.
KUR KRİZİ SONRASI AÇIK AZALMIŞTI
Kur krizi öncesinde Mart 2018’de 203,2 milyar dolarla tepeyi gören gerçek bölümün döviz açığı, Ekim 2023’te 76,8 milyar dolara kadar gerilemişti. Ekim 2023 ile Aralık 2024 ortasındaki 14 ayda gerçek bölümün döviz açığı 65,1 milyar dolar arttı.
Kur krizleri ve düşük faiz siyaseti uygulanan beş buçuk yıllık periyotta döviz açığında 126,4 milyar dolarlık düşüş sırasında TCMB döviz rezervleri, özel dalın döviz açığının kapatılmasında kullanılmış, bu devirde düşük faizli TL kredi kullanan şirketler döviz varlıklarını artırmış, döviz borçlarının bir kısmını kapatmıştı.
2024 ile birlikte ise tablo değişti ve döviz krediye erişebilen şirketler, bu krediyi ithalat ve yatırım ödemelerinin yanı sıra yüksek TL faizden yaralanmak için kullanmaya başladı.
nefes.com
