ANALİZ: Dış denge ana eğiliminde ılımlı iyileşme
Ticaret Bakanlığı’nın süreksiz bilgilerine nazaran, dış ticaret istikrarı ocak ayında 7,7 milyar $ açık verirken, 12 aylık birikimli dış ticaret açığı 82,2 milyar $’dan 83,7 milyar $’a yükseldi. Dış ticaret açığı mevsimsellikten arındırılmış olarak bir evvelki aya kıyasla güzelleşmeye devam etti. Bu iyileşmede altın ve güç ithalatındaki azalışın yanı sıra altın ve güç hariç istikrardaki güzelleşme tesirli oldu. Ocak ayında altın ithalatı 1,5 milyar $ ile evvelki 3 aylık ortalamasının (1,9 milyar $) altında gerçekleşti. Mücevherat ithalatının da gerilediği görülüyor.
Reel değerlendirmenin sürdüğü ve talepte daralma sinyalinin alınmadığı mevcut ortamda dış istikrar eğilimindeki güzelleşmeyi olumlu bulsak da bu kurallarda güzelleşmenin bir eğilime dönüşmesini beklemiyoruz. Önümüzdeki devirde, dış talepteki toparlanmanın kuvvetli olmayacak olması, ticaret savaşları ve doların güç kazanması nedeniyle dış açığın genişleyeceğini kıymetlendiriyoruz.
Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı ocak ayına ait süreksiz bilgilere nazaran, ihracat yıllık bazda %5,8 artışla 21,2 milyar $, ithalat ise yıllık %10,2 artışla 28,8 milyar $ olarak gerçekleşti. Böylelikle ocak ayında dış ticaret açığı bir evvelki yıla nazaran 1,5 milyar $ artışla 7,7 milyar $ olurken, 12 aylık birikimli dış ticaret açığı da 82,2 milyar $’dan 83,7 milyar $’a yükseldi.
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış (m.a.) datalara nazaran dış ticaret istikrarında son iki aydır düzgünleşme görülüyor. Çekirdek dış açık (m.a.) eylül ayı düzeyine geri dönerken, toplam dış açık (m.a.) güç ve altın ithalatındaki yükseliş nedeniyle eylül düzeyinin üzerinde kalmaya devam etti.
İhracat
İhracat(m.a.) ocakta aylık bazda %1,4 arttı. Altın ihracatında artış ivme kaybetmekle birlikte devam etti ve ocak ayında 384 milyon $ oldu. Güç ihracatı (m.a.) ise ocakta 1,3 milyar $’a yükseldi. Altın ve güç hariç ihracat (m.a.) da aylık bazda %1,1 artış gösterdi. Euro dolar paritesinde ocak ayındaki güzelleşmenin aylık bazda ihracat artışına dayanak verdiğini düşünüyoruz.
Bölgesel ihracat datalarına nazaran, AB-27 ülkelerine yapılan ihracat (m.a.) son iki aydır üst üste artıyor; ocakta aylık %1,5 artış kaydetti (Grafik 5, Tablo 3). AB-27 hariç başka Avrupa ülkelerine yapılan ihracat (m.a) ise aralık ayındaki %0,8 daralmanın akabinde ocak ayında %4,3 ile güçlü bir artış gösterdi. Yakın ve Orta Doğu’ya yapılan ihracatta (m.a.) kuvvetli toparlanma sürdü ve 2023 sonundan bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Kuzey Amerika’ya yapılan ihracat (m.a.) iki aylık düşüşün akabinde ocakta %7,1 yükselerek evvelki aylardaki düşüşü telafi etti.
İthalat
İthalat (m.a.), altın ve güç ithalatındaki azalışın tesiriyle aylık bazda %2,8 geriledi. Kasım ve Aralık aylarında ortalama 2 milyar $ olan altın ithalatı, altın fiyatlarındaki artışa karşın ocak ayında 1,5 milyar $’a geriledi. Güç ithalatı (m.a.) ise ocakta aylık %5,9 azaldı. Altın ve güç hariç çekirdek ithalat (m.a.) ise aralıkta aylık %1,0 artışın akabinde ocakta hudutlu arttı. Bu durum, tüketim ve orta mallarından kaynaklanırken, yatırım malı ithalatı arttı. Ocak ayında mücevher ithalatı da 0,2 milyar $ ile epey yavaşladı ve toplam tüketim malı
ithalatının %4’ünü oluşturdu (kasımda %21,3’ünü oluşturmuş idi). Mücevherat hariç tüketim malı ithalatı (m.a.) aylık %2,2 arttı . Bu gelişmeler sonucunda altın ve güç hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı (m.a.) da %92,2’den %93,1’e yükseldi.
Akbank Ekonomik Araştırmalar, alıntıdır
