Arda Tunca Yazdı…’Yapay Zekâda Baş Döndürücü Yatırımlar’

Yapay zekâ cephesinde tarihe geçecek büyüklükte muahedeler gerçekleşiyor.

Nvidia, yıllardır toparlanmaya çalışan Intel’e $5 milyar yatıracağını açıkladı. Böylelikle Nvidia, Intel’in yeni ihraç edilecek paylarının akabinde Intel’in yaklaşık %4’lük pay hissesi ile ortağı olacağı manasına geliyor.

Intel, daha evvel de ABD hükümetinden %10’luk pay karşılığında $5.7 milyarlık bir takviye sağladı. SoftBank da $2 milyarlık yatırım gerçekleştirmişti.

Nvidia’nın Intel’deki yeni iştiraki Intel’in yıllardır sonuçsuz kalan yine yapılanma uğraşlarına kıymetli bir katkı niteliğinde. Gelişme, Intel paylarını bir günde %23 oranında yükseltti.

Nvidia ve Intel, PC ve data merkezi çipleri geliştirmek üzere işbirliği yapacaklar. Lakin, Intel’in kelam konusu muahedede kontratlı üretim (foundry) faaliyetleri Nvidia için devreye girmiyor. Bu yakınlaşma, TSMC ve Samsung Electronics üzere Asyalı üreticiler açısından risk içeriyor. Nvidia, bugüne kadar amiral gemisi niteliğindeki işlemcilerini büyük ölçüde TSMC’ye ürettiriyordu.

Nvidia, AMD’ye karşı da yeni bir cephe açmış oldu. Intel’i yanına çekerek bilgi merkezi pazarında AMD’nin alanının daralması kelam konusu olabilecek. Yapay zekâ çağında çip rekabeti nefes nefese ilerleyen bir hal almış durumda.

Nvidia’nın bir yatırım atağı de OpenAI cephesinde gerçekleşiyor. Şirket, ChatGPT’nin sahibiyle en az 10 gigawatt kapasiteye sahip bilgi merkezleri kurmak üzere $100 milyara kadar çıkabilecek bir niyet mektubu imzaladı.

Her bir gigawattın yaklaşık $50 milyarlık gelir potansiyeli olabileceği düşünülürse, bu iştirakin uzun vadeli hacminin trilyon Dolar’lar düzeyine ulaşması mümkün. Bu atak, OpenAI’ın Microsoft’a olan bağımlılığını azaltma eforlarını da destekliyor ve Nvidia için yapay zekâ data merkezlerinden devasa bir gelir kapısı manasına geliyor.

Bulut Yarışında Yeni Cephe

Yalnızca çip üreticileri değil, bulut hizmeti sağlayıcıları da hareketli. Oracle, Meta ile $20 milyarlık bir bulut bilişim muahedesi için masada. Bu muahede, Meta’nın yapay zekâ modellerini eğitmek ve devreye almak için daha fazla hesaplama gücü yaratmayı hedefliyor.

Oracle, sırf Meta ile değil, Amazon, Alphabet ve Microsoft üzere başka devlerle de altyapı iştiraklerini büyütüyor. Şirketin bu iştiraklerden elde ettiği gelir, son çeyrekte on altı kat artmış durumda.

Diğer yandan OpenAI, Oracle ile yaklaşık $300 milyarlık bir bulut kontratını beş yıllık bir müddet için imzaladığını geçtiğimiz günlerde belirtmişti.

Yapay zekâ dendiğinde akla çabucak Virginia geliyor. Eyalet, Washington’a yakınlığı, güçlü fiber altyapısı, vergi avantajları ve sağlam elektrik şebekesi nedeniyle teknoloji devlerinin data merkezleri için birinci tercih hâline gelmiş durumda.

Amazon’dan Microsoft’a, Google’dan Meta’ya kadar neredeyse tüm büyük bulut şirketleri, milyarlarca dolarlık sunucu çiftliklerini Virginia’da kurdu.

Veri merkezi dendiğinde, güç arzı da birinci akla gelen mevzular ortasında yer alıyor.

İtalyan güç şirketi Eni’nin Commonwealth Fusion Systems (CFS) ile yaptığı $1 milyarı aşan elektrik alım muahedesi Virginia’daki bilgi merkezlerinin geleceği açısından stratejik değere sahip. 2030’lu yılların başında, ticari ölçekte nükleer füzyonla elektrik üretmeyi hedefleyen bu proje, yapay zekâ altyapısının büyümesini pak ve sürdürülebilir güçle desteklemeyi hedefliyor.

Bu noktada, değerli bir not düşmek gerekiyor. CFS’nin kurucu grubu Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) yetişti. OpenAI kurucuları ve üst seviye yöneticileri ortasında da çok sayıda MIT mezunu yer alıyor. MIT, yapay zekâ alanında onlarca yıldır araştırma yatırımları yapan bir bilim merkezi özelliğine sahip.

Son günlerin arka arda gelen yatırım açıklamaları, yapay zekânın global ekonomik sistemin temel belirleyicisi olma yolunda nasıl bir süratle ilerlediğini gösteriyor.

Yarı iletken sanayisinde güç istikrarları değişiyor, yapay zekânın gelir kaynaklarını çeşitlendirmeye yönelik adımlar atılıyor, devasa bulut kontratları yapay zekânın hesaplama gücünü ivmelendirmeye yöneliyor. Öbür yandan, güç kesimi de bu gelişmelere altyapı sunmak konusunda stratejik pozisyonunu pekiştirme uğraşında.

Madem ki bugünlerde Intel çok gündemde, 1965’te Gordon Moore’un ortaya koyduğu ve sonradan “Moore Yasası” ismini alan öngörüyü hatırlamamak elde değil.

Intel’in kurucu ortaklarından Moore, entegre devrelerdeki transistör sayısının yaklaşık her iki yılda bir iki katına çıkacağını, bunun da maliyetleri neredeyse sabit tutarak bilgisayarların süreç gücünü daima artıracağını belirtmişti. İddiasını birinci kere 1965’te lisana getirmiş, 1975’te güncellemişti.Şirketin işlemci tasarımı ve üretim teknolojisindeki ilerlemeleri PC ihtilalini mümkün kıldı. Yine yapılanmayı başaramayan üstteki Intel, işte bu Intel.

Yapay zekâ yatırımlarının baş döndürücü suratı, Moore Yasası’nın öngördüğü teknik ivmenin ekonomik izdüşümü. İnsan, kendi yarattığı suratın mahkûmu olma yolunda da ivme kazanarak ilerliyor.

Kaynaklar:

Financial Times – Nvidia To Invest Up To $100bn In OpenAI, September 22, 2025 https://www.ft.com/content/d3caeac1-def8-45ae-b56b-e34c7c435ccc

The New York Times – Nvidia To Invest $100 Billion In OpenAI As AI Datacenter Competition Intensifies, September 22, 2025 https://www.nytimes.com/2025/09/22/technology/nvidia-openai-100-billion-investment.html

Reuters – Nvidia Bets Big On Intel With $5 Billion Stake, Chip Partnership, September 18, 2025 https://www.reuters.com/world/asia-pacific/nvidia-bets-big-intel-with-5-billion-stake-chip-partnership-2025-09-18/

Reuters – Intel’s Nvidia Deal Expected Be Mixed Blessing Asian Chipmakers, September 19, 2025 https://www.reuters.com/world/asia-pacific/intels-nvidia-deal-expected-be-mixed-blessing-asian-chipmakers-2025-09-19/

Reuters – View: Analysts React To Nvidia’s $100 Billion Investment In OpenAI, September 22, 2025 https://www.reuters.com/business/view-analysts-react-nvidias-100-billion-investment-openai-2025-09-22/

Reuters – Oracle Talks With Meta On $20 Billion AI Cloud Computing Deal, September 19, 2025 https://www.reuters.com/business/oracle-talks-with-meta-20-billion-ai-cloud-computing-deal-bloomberg-reports-2025-09-19/

Reuters – Eni Backs US Nuclear Fusion Firm Formed By Ex-MIT Researchers, March 9, 2018 https://www.reuters.com/article/lifestyle/science/eni-backs-us-nuclear-fusion-firm-formed-by-ex-mit-researchers-idUSKCN1GL1HL/