ANALİZ: Sanayi üretimi düşük baz etkisiyle yıllık bazda güçlü büyümesini sürdürüyor

Özet:
Sanayi üretimi Temmuz ayında aylık bazda %1,8 daralırken, düşük baz tesirinin katkısıyla yıllık bazda %5 büyüme kaydetti. Sermaye malı imalatındaki çift haneli artış, yatırım eğilimlerinde kısmi bir canlanmaya işaret ederken; dokuma, giysi ve makine-teçhizat kesimlerinde daralma sürüyor. Global talep belirsizlikleri sanayi üretimi açısından risk oluşturmaya devam ederken, faiz indirimleri ve kredi şartlarındaki gevşeme beklentileri yılın kalanında temkinli bir optimistlik sağlıyor.

Temmuz’da sanayi üretimi yıllık %5 arttı

TÜİK’in açıkladığı bilgilere nazaran mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış sanayi üretimi Temmuz’da aylık %1,8 daraldı. Lakin düşük baz tesirinin katkısıyla sanayi üretimi yıllık bazda %5 (arındırılmamış %5,1) büyüme gösterdi.

Haziran ayında aylık %0,7, Mayıs’ta ise %3,1 büyüme kaydedilmişti. Böylelikle Temmuz dataları, aylık daralma eğilimine karşın yıllık bazda güçlü büyüme trendinin korunduğunu ortaya koydu.

Sanayi üretimi beklentilerle uyumlu gerçekleşti

Önceki değerlendirmelerde, çeşitli öncü göstergeler ışığında Temmuz’da sanayi üretiminde aylık bir daralma olabileceği, lakin düşük baz tesirinin katkısıyla yıllık büyümenin yüksek seyredeceği öngörülmüştü.

Açıklanan datalar, bu beklentiyi teyit etti. Ayrıyeten, 2024’ün birinci çeyreğinde sadece %0,7 artan sanayi üretimi, ikinci çeyrekte %5,5’e yükselerek ivme kazandı.

Sektörel bazda ayrışmalar devam ediyor

Sanayi üretiminin bölümlere nazaran kırılımında besbelli farklılıklar dikkat çekiyor. Takvim tesirinden arındırılmış yıllık bazda en yüksek büyümeyi kaydeden dal sermaye malı imalatı oldu (%20,1).

Pozitif ayrışan öteki dallar şunlar:

Metal eşya sanayi (makine-teçhizat hariç) → %14,4
Metalik olmayan mineral ürünler → %13,6
Motorlu kara taşıtı imalatı → %7,4
Ana metal sanayi → %5,8
Gıda eserleri imalatı → %5,8
Elektrik, gaz ve su sektörü → %5,8
Enerji → %3,7

İmalat sanayi geneli yıllık bazda %5,5 büyüme kaydederken, madencilik ve taş ocakçılığı %0,5 daraldı.

Zayıflık gösteren sektörler

Bazı alt dallarda ise yıllık bazda daralma devam etti:

Dayanıklı tüketim malları → -%5,4
Giyim eşyası → -%17,9
Makine-teçhizat → -%5,8
Tekstil ürünleri → -%7,7
Elektrikli teçhizat → -%0,2

Bu tablo, sanayi üretiminin toparlanma sürecinin istikrarsız bir yapıya sahip olduğunu ortaya koyuyor.

Ocak–Temmuz devrinde karmaşık tablo

2025’in birinci yedi ayında sanayi üretimi kısmen toparlanma gösterse de, sektörel dağılım istikrarsız kaldı.

Yılbaşından bu yana üretimini artıran bölümler:

Sermaye malı imalatı → %9,1
Metal eşya sanayi → %11,0
Enerji → %6,2
Ana metal sanayi → %3,9
Metalik olmayan mineraller → %5,0
Gıda eserleri → %5,8
Kimyasal eserler → %0,5

Buna karşılık, kimi bölümler geriledi:

Makine-teçhizat → -%5,3
Giyim eşyası → -%5,2
Tekstil → -%3,0
Dayanıklı tüketim malları → -%1,9
Motorlu kara taşıtları → -%0,8
Plastik ve kauçuk eserleri → -%0,3

Yatırım eğilimleri ve riskler

Yılın birinci yedi ayında sermaye malı imalatındaki çift haneli büyüme, yatırımlarda kısmi bir canlanmaya işaret ediyor. Buna rağmen, talep zayıflığı birçok alt dalda baskı yaratmaya devam ediyor.

Faiz indirimleri ve kredi şartlarındaki gevşeme beklentisi yılın kalanında temkinli bir optimistlik sağlarken, dış talep ve global büyüme belirsizlikleri sanayi üretimi açısından temel risk faktörleri ortasında öne çıkıyor.

PMI ve elektrik tüketimi toparlanma sinyalleri veriyor

İmalat PMI endeksi, Nisan 2024’ten bu yana çoğunlukla 50 eşik bedelinin altında seyretti. Temmuz 2025’te 45,9 düzeyine gerileyen PMI, Ağustos’ta 47,3’e yükselerek hudutlu bir toparlanma sinyali verdi.

Benzer biçimde, elektrik tüketiminde de Ağustos ayında hafif bir artış görüldü. Bu göstergeler, sanayi üretiminde önümüzdeki devirde aylık bazda sonlu büyüme olabileceğine işaret ediyor.

Düşük baz tesirinin katkısıyla, üçüncü çeyrek boyunca sanayi üretiminde %5’in üzerinde yıllık büyüme oranlarının korunabileceği iddia ediliyor.

Kaynak: Gedik Yatırım