Hububat ihracatı yılın ilk 8 ayında 8,1 milyar dolar oldu
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından paylaşılan bilgilere nazaran hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri kesimi, 2025 yılının birinci 8 ayında toplam 8,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Türkiye iktisadının yüzde 4,8 büyüme kaydederek istikrarını koruduğu yılın ikinci çeyreğinde, besin enflasyonunun yüksek seyrinin devam ettiğine dikkat çeken TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Lideri Ahmet Tiryakioğlu’nun değerlendirmeleri şöyle;
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından paylaşılan datalara nazaran; çikolata ve kakaolu eserler, ayçiçek yağı, bisküvi ve gofret, şekerleme çeşitleri ile makarna ve buğday unu üzere temel besin kalemlerini kapsayan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri bölümü, 2025 yılının birinci 8 ayında toplam 8,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Ölçü bazında dalın ihracatı geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 4,6 azalış gösterirken; ünite ihracat fiyatlarındaki yüzde 9,2’lik artış bedel bazında yüzde 4,2 oranında bir yükseliş getirdi. İhracat sıralamasında, 844,1 milyon dolarlık fiyat ve yüzde 61,8’lik artışla çikolata ve kakao bazlı eserler birinci sırayı alırken, ikinci sırada yüzde 17,3 artış ve 708,6 milyon dolarlık ihracatla ayçiçek yağı yer aldı. 8 ayda 1,2 milyar dolara yaklaşarak kesimin en fazla ihracat yaptığı pazar pozisyonundaki Irak’ta, ihracattaki gerileme yüzde 14,5’e ulaşırken; ABD pazarında yüzde 34’lük dikkat alımlı bir artış yaşandı ve bu ülkeye yapılan ihracat 570,9 milyon dolara ulaştı. Irak ve ABD’yi, ihracatta öne çıkan öbür ülkeler olarak Suriye, Cezayir ve Suudi Arabistan izledi. Almanya ile Birleşik Krallık da bölümün en çok ihracat yaptığı birinci 10 ülke ortasında yer aldı.
“Yeni periyotta ziraî üretim yine önceliklendirilecektir”
Türkiye iktisadının yüzde 4,8 büyüme kaydederek istikrarını koruduğu yılın ikinci çeyreğinde, besin enflasyonunun yüksek seyrinin devam ettiğine dikkat çeken TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Tiryakioğlu şunları söyledi:
“Gıda alanında faaliyet gösteren işletmelerin mevcut üretim ve ihracat performansları, bölümümüzün ekonomik büyümeye katkı sunmaya devam ettiğini gösteriyor. Lakin TÜİK datalarına nazaran tarımın üst üste iki devir küçülmesi ve genel büyümenin başta inşaat ve sanayi olmak üzere yüklü olarak öbür dallardan kaynaklanması, tarımın iktisattaki hissesinin artırılması gerektiğini ortaya koyuyor. Geçmiş tecrübelerimiz, ziraî üretimin yine önceliklendirilmesi ve verimlilik artışı sağlayacak siyasetlere dayanağın artırılması mevzularında ümitlerimizi artırıyor. Besin işletmelerimiz, artan finansman maliyetleri ve daralan kârlılıklara karşın esnek üretim kapasiteleri ve güçlü ihracat ağlarıyla milletlerarası pazarlarda rekabetçiliklerini sürdürüyorlar. Bu direnç, ziraî atılımlarla pekiştirildiğinde; her ne kadar döviz, güç, global fiyatlar ve lojistik üzere çeşitli faktörlere bağlı olsa da besin enflasyonu ile ilgili dertlerin yurt içinde de azalmaya başladığını görebiliriz.”
“ABD’ye ihracatımız, Irak pazarının neredeyse yarısına ulaştı”
İklim değişikliğine bağlı sebeplerle buğday, arpa ve ayçiçeği üzere temel eserlerde yaşanan rekolte kayıplarının, ziraî üretimin sürdürülebilirliği açısından riskleri arttırdığına dikkat çeken Tiryakioğlu şunları söyledi:
“Yağışların azalması ve kuraklık üzere faktörler hammadde tedarikinde istikrarsızlık yaratırken, küçük ve modüllü işletme yapıları bu riskleri daha da derinleştiriyor. Bu durum, havza bazlı üretim ve ortak idare modellerinin gerekli hale geldiğini gösteriyor. Birebir vakitte lisanslı depoculukta kontrol düzeneklerinin güçlendirilmesi, dijital takibin yaygınlaşması ve şeffaflığın artırılması bölümde itimat ortamını destekleyecek ögeler olarak öne çıkıyor. Global ölçekte, Irak ve Rusya üzere pazarlarda ortaya çıkan yeni fabrika yatırımları, dalımızdaki kimi eserlerin ihracatında rekabetin daha ağırlaşacağının bir işareti. Bu nedenle firmalarımızın, yalnızca mevcut pazarlara odaklanmak yerine yeni bölgelerde etkinliklerini artırmaları, kurumsallaşmayı hızlandırmaları ve değişen dinamiklere ahenk sağlayacak stratejiler geliştirmeleri mecburî hale geliyor. Bunun bir örneğini ABD pazarında yaşıyoruz. Yılın geride kalan kısmında yüzde 34 artış sağladığımız bu pazarın, yüzde 7,1’lik hisse ile hububat ihracatımızda Irak pazarının neredeyse yarısı kadar bir hisseye ulaştığını görüyoruz. Bu ivmeyi, Ticaret Bakanlığı destekli tanıtım projeleriyle artıracağımız yeni devirde ABD pazarında yeni muvaffakiyet kıssaları yazabiliriz.”
