SABAH Bülteni: Trump-Putin görüşmesi, Zengezur Koridoru ve ABD TÜFE piyasaları şekillendirecek
Küresel piyasalarda bu hafta jeopolitik ve ekonomik gelişmelerin birleştiği kritik bir periyoda giriliyor. Alaska’da yapılacak Trump–Putin doruğu, Zengezur Koridoru’na ait adımlar ve ABD enflasyon dataları yatırımcı gündemini şekillendirecek. Trump’ın sert ticaret ve dış siyaset atılımları emtia ve kripto piyasalarını etkilemeyi sürdürürken, Fed’in faiz siyaseti da mercek altında. Bölgesel ölçekte ise ABD arabuluculuğunda imzalanan Zengezur Koridoru mutabakatı, Türkiye ile Azerbaycan ortasındaki ilişkiyi güçlendirirken Rusya ve İran’ın bölgedeki pozisyonunu zorlayacak stratejik bir atak olarak öne çıkıyor.
Trump’ın İkinci Devir Siyasetleri ve Küresel Etkileri
ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci devrinde daha hazırlıklı ve takımıyla daha uyumlu bir idare sergilediğini vurgulamak gerekiyor. ABD’nin askerî gücünün yanı sıra doların global rezerv para statüsü, ülkeye kıymetli avantajlar sağlarken birebir vakitte ekonomik ve siyasi yükünü de artırıyor. Cari açığı azaltmak için ticarette müdafaacı bir yaklaşım benimseyen Trump idaresi, gümrük vergilerini artırarak dış ticaret açığını kapatmayı hedefliyor. Tıpkı vakitte NATO müttefiklerinden savunma harcamalarını yükseltmelerini talep ederek, ABD’nin askerî yükünü hafifletmeyi ve kaynakları iç ekonomik ıslahatlara yönlendirmeyi amaçlıyor.
Çin’e Karşı Ekonomik Çaba ve Zayıf Dolar Stratejisi
Çin’e karşı yürütülen ekonomik ve jeopolitik çabada üstünlüğü korumak için bu siyasetleri uygulayabilecek “radikal” bir öndere muhtaçlık duyulduğu düşünüldüğünde, Trump’ın bu rol için uygun bir isim olduğu söylenebilir. Çin’in artan üretim kapasitesi, teknoloji yatırımları ve global ticaret ağındaki tesiri, ABD’nin klasik avantajlarını aşındırıyor. Bu nedenle, global ticarette Çin’in yükselişini sınırlamaya yönelik Trump’ın zayıf dolar talebi, şayet başarılı olursa yapısal bir ıslahat niteliği kazanabilir. Fakat bu strateji sonuç vermez ve dolar varlıklara talep azalırsa, ABD’nin borcunu finanse edecek yatırımcı bulamaması durumunda, doların daha sert kıymet kaybı yaşayabileceğini de göz gerisi etmemek gerekiyor.
Emtia ve Kripto Piyasalarındaki Ralli
2025 yılı performanslarına baktığımızda, dolar karşısında gümüş %33, altın %30, bitcoin %25 ve rallinin son iştirakçisi ethereum %22 kıymet kazandı. Bu tablo, kelam konusu enstrümanların enflasyonist fiat (itibari) para sistemine karşı duruşunu net biçimde ortaya koyuyor. Geçtiğimiz haftalarda bültenimizde altını çizdiğimiz üzere, ethereum hafta sonu 4,100 dolar düzeyindeki güçlü direncini üçüncü denemede aşarak 4,300 dolar düzeyine yükselirken, bitcoin de uzun müddettir zorlandığı 119bin dolar düzeyini kırarak bu sabah 122bin dolar düzeyine kadar yükseldi. Teknik açıdan, bitcoin için 125bin dolar düzeyindeki maksadımıza artık ulaştığımızı söyleyebiliriz. Devamında ise 150bin dolar düzeyinin önü açılmış üzere görünüyor. Ethereum cephesinde ise tüm vakitlerin doruğu olan 4,880 dolar düzeyinin artık radar menziline girdiğini düşünüyoruz.
Trump’ın Başarısı yahut Başarısızlığının Ekonomik Yansımaları
Bu tabloyu Trump’ın siyasetleriyle birlikte okuduğumuzda, başarılı olması hâlinde ABD iktisadında yapısal ıslahatları hayata geçirmiş bir başkan olarak tarihe geçeceğini; başarısız olması hâlinde ise doların kıymet kaybı ve ekonomik dengelerde bozulma risklerinin öne çıkacağını söyleyebiliriz. Piyasa fiyatlamaları, fiat para sistemine meydan okuyan bu dört varlığın performansı üzerinden Trump’ın başarısız olma ihtimalini fiyatlasa da, biz şimdilik Çin’e karşı yürüttüğü ekonomik çabada güçlü bir performans sergilediğini düşünüyoruz.
Fed ve Yeni Lider Arayışı
Bununla birlikte, Fed Başkanı Powell’a zamansız faiz indirimi için daima baskı yapması ve sert telaffuzları piyasada reaksiyon topluyor. Hafta sonu açıklama yapan ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, yeni Fed liderinin sadece para siyasetini değil, kurumun genişleyen vazife alanını da bütüncül halde değerlendirebilecek, piyasa itimadını kazanmış ve ileriye dönük vizyona sahip bir isim olması gerektiğini belirtti. Fed’in bağımsızlığının korunmasının kıymetini vurgulayan Bessent’in aday listesinde St. Louis Fed Başkanı James Bullard, eski Lider George W. Bush’un iktisat danışmanı Marc Sumerlin, Ulusal Ekonomik Kurul Yöneticisi Kevin Hassett, eski Fed guvernörü Kevin Warsh ve mevcut Fed guvernörü Christopher Waller yer alıyor.
Türk Piyasalarında Sakin Seyir
Türk mali piyasalarında ise geride bıraktığımız hafta başında açıklanan enflasyon datalarının yarattığı itici rüzgâr ile birleşen yaz rehaveti, haftanın ölçülü bir formda tamamlanmasına neden oldu. Finansal varlık fiyatlamalarında manalı bir değişim olmadı. USDTRY kuru haftayı 40,65 düzeyinden tamamlarken, CDS risk primi 280 baz puan etrafında dar bantta kaldı. TL Referans faiz %42,80’de yataylaşırken, pay senetleri 19 Mart tarihi öncesine döndü. Bu sabah USDTRY kurunu haftayı 40,70 düzeylerinde karşıladığını görüyoruz… TCMB’nin perşembe günü yayınlayacağı yılın üçüncü Enflasyon Raporunu, 2026 varsayımları açısından kıymetle takip edeceğiz.
Asya Piyasaları ve Haftalık Beklentiler
Yeni gün başlangıcında, Asya borsalarında yeşil rengin hâkim olduğunu görüyoruz. Japonya piyasaları tatil nedeniyle kapalı pozisyonda olurken, ABD borsalarının vadeli süreçlerinde de hafif de olsa yükseliş isteği dikkatlerden kaçmıyor. Yeni haftada ABD ile Rusya ortasında başkanlık düzeyinde yapılacak görüşmenin ön plana çıkacağını düşünüyoruz. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, 15 Ağustos’ta Alaska’da yapılacak Putin-Trump doruğu öncesi, Kiev’in dışlandığı bir barış planının “ölü doğacağını” vurgularken, Trump’ın haftalardır Rusya’ya yeni yaptırımlar tehdidinde bulunmasına karşın Putin ile görüşme kararı alması, Ukrayna’da toprak takası içeren bir mutabakat ihtimaline dair kaygıları artırdı.
Petrol Fiyatlarında Düşüş
Trump-Putin görüşmesinin Rusya-Ukrayna savaşında ateşkes ve Rus petrolüne yönelik yaptırımların gevşetilmesi ihtimalini gündeme getirmesiyle bu sabah brent cinsi ham petrolün varil fiyatı 66 dolar düzeyinin tabanlarına kadar gevşedi.
ABD TÜFE ve Perakende Satış Bilgileri Belirleyici Olacak
Gözler her ne kadar Alaska’daki Trump-Putin doruğuna çevrilmiş olsa da, ABD-Çin ticaret görüşmelerinin seyri ile birlikte, Fed’in faiz siyasetine istikamet verecek ABD TÜFE ve perakende satış dataları de yakından izlenecek. Bilhassa yarın açıklanacak enflasyon verisinin, zayıf istihdam sayılarının akabinde eylül ayında 25 baz puanlık bir faiz indirimi ve yıl sonuna kadar en az bir ek indirim beklentilerini güçlendirmesi bekleniyor. ABD borsaları yılbaşından bu yana güçlü bir ralliyle rekor düzeylere yaklaşırken, Temmuz TÜFE verisi bu ivmenin sürüp sürmeyeceğini belirleyecek.
Zengezur Koridoru’nun Jeopolitik Önemi
Trump’ın arabuluculuğunda Azerbaycan ile Ermenistan ortasında imzalanan barış muahedesi, sırf bölgesel istikrar açısından değil, global jeoekonomik istikrarlar bakımından da kritik bir gelişme olarak öne çıkıyor. Muahede kapsamında kurulacak Zengezur Koridoru’nun işletme hakkının 99 yıllığına ABD’ye devredilmesi, Washington’a Kafkasya’da stratejik bir üs kazandırırken, Türkiye ile Azerbaycan ortasındaki ulaşım ve ticaret irtibatını da direkt güçlendirecek.
Türkiye’nin Transit Üstünlüğü ve Bölgesel Etkiler
ABD’nin arabuluculuğunda paraf edilen bu koridor, Azerbaycan ile Nahçıvan’ı Ermenistan üzerinden Türkiye’ye bağlayacak yaklaşık 32 kilometrelik stratejik bir ticaret ve ulaşım sınırı oluşturuyor. Mevcut durumda, Azerbaycan ile Türkiye ortasındaki kara ve demiryolu teması İran yahut Gürcistan üzerinden sağlanırken, yeni çizgi kara, demiryolu, güç ve irtibat altyapısıyla Türkiye’yi Avrupa ile Asya ortasında ana transit güzergâh hâline getirecek. Bu gelişme, ABD’nin hasımları Rusya ve İran açısından değerli bir kayıp manasına gelirken, Ermenistan’daki iç siyasi istikrarlar, güvenlik riskleri ve finansman gereksinimi üzere zorluklar sürecin önünde duruyor. Sonuçta Zengezur Koridoru, sırf yeni bir ulaşım sınırı değil, bölgedeki güç istikrarlarını Türkiye lehine çeviren, İran ve Rusya için stratejik zorluklar barındıran bir atak niteliği taşıyor.
Kaynak: Emre Değirmencioğlu, Kıbrıs İktisat Bankası
